در بخش قبل درباره روش‌های و انواع مختلف بودجه‌بندی صحبت کردیم و گفتیم که این‌کار برای بسیاری از افراد سخت و خسته‌کننده است و برای آسان‌تر شدن کار می توان به یکسری‌ها ویژگی‌ها مانند شخصیت افراد، جنسیت، سن و میزان سواد مالی شان توجه کرد. در این قسمت می خواهیم درباره روش‌هایی صحبت کنیم که بودجه‌بندی را به کاری خوشایند تبدیل نموده و باعث پایبندی افراد به اجرای آن شود.
چطور بودجه‌بندی را خوشایند کنیم؟
۱) آن را یک تفریح بدانید
بودجه‌بندی خود را به عنوان کاری در نظر بگیرید که آن را دوست دارید و این کار باعث می‌شود تا به انجام آن تشویق شوید. چه کسی گفته که اصلا باید به آن بودجه‌بندی گفت؟ حتی خود کلمه بودجه نیز حوصله‌سربر است! یادتان باشد بودجه‌بندی شما دقیقا امضای شخصی شما برای مدیریت پولی است که با آن می‌خواهید برای خود ثروتی را رقم بزنید.
۲) برای هر ماه بودجه‌بندی داشته باشید
این کار یعنی اینکه زمانی که ماه شروع می‌شود، شما برنامه‌ای دارید و قرار نیست خود را در تنگنا قرار دهید که چگونه این ماه را بگذرانید.
چند روز قبل از اینکه ماه جدید شروع شود برای آن برنامه‌ریزی کنید. با این کار به خود زمان می‌دهید تا وضعیت مالی خود را برای ماه آینده بررسی کرده و بعدا به مشکل نخورید. مطمئنا از آرامش روانی‌ای که این کار برایتان به همراه خواهد آورد، استقبال خواهید کرد.
زمانی که بودجه‌بندی برای شما تبدیل به عادت شود، هر ماه آسان و آسان‌تر خواهد شد و بعد از مدتی حتی قادر خواهید بود که برای چندین ماه خود به صورت یکجا برنامه‌ریزی کنید.
۳) هرگز فکر نکنید که هر ماه مانند ماه قبل است
هر ماه باید برنامه‌ریزی مخصوص خودش را داشته باشد. هیچ دو ماهی از لحاظ وضعیت مالی مانند یکدیگر نیستند و شما باید برای هر کدام در بخش‌هایی مانند اقساط یا مخارج ماهیانه، برنامه‌‌‌ی سفر، مجالسی که پیش روی شماست، خود را آماده کنید. به همین دلیل است که بودجه‌بندی جداگانه برای هر ماه همانطور که در مورد قبل هم گفتم، کار بسیار مهمی است.
توجه به این موارد قابلیت شما را در مدیریت مالی برای خودتان و اطرافیانتان آشکار خواهد کرد. برای دریافت هر چه بیشتر حس‌های خوب، هوشمندانه رفتار کنید.
۴) بودجه‌بندی خود را براساس حقوق ماهیانه خود انجام دهید
فرقی ندارد که شما ماهی یکبار، ماهی دوبار یا دو هفته یکبار حقوق می‌گیرد، باید براساس همین حقوق بودجه‌بندی خود را انجام دهید. با این کار می‌دانید که چقدر پول را باید بودجه‌بندی کنید. در ضمن یادتان باشد که اگر هر دو هفته حقوق می‌گیرید ممکن است ماهی نیز باشد که شما سه بار حقوق بگیرید پس در بودجه به این مورد نیز باید توجه کنید.
۵) قبل از ولخرجی کردن مخارج خود را بپردازید
یعنی قبل از اینکه بخواهید ولخرجی کنید یا پول را صرف چیزی کنید که اهمیت زیادی ندارد، موارد ضروری، بدهی‌ها، اهداف (پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌ها) را پرداخت کنید. آخرین چیزی که شما می‌خواهید این است که بفهمید تمام پول خود را برای چیزی که مهم نبوده خرج کرده‌اید و راهی برای پرداخت اقساط خود ندارید. چه تاسف‌بار است این اتفاق! با این حال همانطور که گفتم ولخرجی کردن مشکلی ندارد. فقط شما باید این کار را در بودجه خود منظور کنید تا بعد از انجام آن به مشکل برنخورید و احساس گناه نکنید.
۶) مخارج خود را بررسی کنید
بررسی مخارج به شما امکان می‌دهد که پایبندی به بودجه را بررسی کرده و مطمئن باشید که نسبت به عادات خرج کردن خود آگاهی دارید. شما می‌توانید این بررسی را در اکسل، اپلیکیشن‌های بودجه‌بندی و یا به‌صورت آنلاین و خودکار انجام دهید.
اگر تازه شروع به بودجه‌بندی کرده‌اید بهتر است که برای منظم ماندن و اطمینان از طبق برنامه بودن همه چیز، هر روز مخارج خود را بررسی کنید. تنها چند دقیقه طول می‌کشد که به وضعیت مالی خود آگاهی پیدا کنید و همه چیز را تحت کنترل در آورید.
در ضمن با این کار شما این بررسی روزانه را نیز در عادات خود جا می‌اندازید. همچنین علاوه بر مدیریت درآمد و مخارج، می‌توانید از بودجه خود در برنامه‌ریزی برای افزایش ثروت در بلندمدت استفاده کنید.
از چه دسته‌بندی‌های در بودجه خود باید استفاده کنیم؟
به منظور برنامه‌ریزی موفق باید بدانید که هر ماه پول در کجا خرج می‌شود و با این دانسته می‌توانید برنامه‌ای برای تنظیم دوباره مخارج یا اطمینان از روی برنامه بودن همه چیز، بسازید.
می‌توانید بودجه‌بندی ماهیانه خود را به چهار دسته زیر تقسیم کنید.
دسته‌بندی ۱: مبلغی برای آینده، مواقع اضطراری و بازپرداخت بدهی‌ها
تا به حال جمله «اول برای خودت خرج کن» به گوشتان خورده است؟ این جمله باید پای ثابت هر برنامه‌ای که می‌ریزید باشد. قبل از اینکه هر گونه قسطی را پرداخت کنید یا خریدی را انجام دهید، باید بخشی از پول خود را برای زمان بازنشستگی و مواقع اضطراری و روز مبادا کنار بگذارید. اگر و اما نیاورید، فقط این کار را انجام دهید.
زمان به سرعت می‌گذرد و برنامه‌ریزی برای آینده به شما اطمینان می‌دهد که می‌توانید از دوران بازنشستگی خود لذت ببرید و برای مراقبت از خود نیز نیازی به دولت و فرزندانتان نداشته باشید. در ضمن داشتن یک حساب برای مواقع اضطراری می‌تواند برای شما مزیتی داشته باشد و آن هم این است که در روز مبادا دیگر نیازی به قرض و وام ندارید و می‌توانید از این بودجه استفاده کنید.
شما می‌توانید پولی که باید به قرض‌های خود اختصاص دهید را نیز در این بخش قرار دهید یا اینکه زیر مجموعه‌ای به نام آن بسازید. مثلا زیر مجموعه‌ای به نام قسط ماشین، قسط دانشگاه و غیره. پرداخت اقساط به این دلیل مهم است که شما می‌توانید بعد از اتمام آن تمرکز خود را بر روی افزایش ثروت بگذارید.
دسته‌بندی ۲: موارد ضروری و احتیاجات
مورد بعدی موارد ضروری و نیازهای شماست. مواردی که زندگی شما به آن‌ها بستگی دارد. البته این مورد شامل مبلغی برای خرید یا برای کاشت ناخن نمی‌شود! این‌ها ضروری نیستند. این مورد می‌تواند شامل هزینه‌های خانه (پول رهن یا اجاره) رفت‌وآمد و مواد خوراکی شود.
دسته‌بندی ۳: اهداف دیگری که درباره پول و زندگی دارید
این دسته می‌تواند شامل پولی شود که شما خارج از حساب بازنشستگی‌تان پس‌انداز می‌کنید. مثلا پس‌اندازهای میان‌مدت و سرمایه‌گذاری‌هایی برای ده تا پانزده سال بعد، پس‌اندازهای تجاری، پس‌انداز برای خرید خانه، پس‌انداز برای دانشگاه و غیره. من پیشنهاد می‌کنم که برای هر هدف حسابی جداگانه بسازید.
دسته‌بندی ۴: چیزهای دیگر
این همان جایی است که شما اجازه دارید ولخرجی کنید. پولی که شما بر روی خرید کردن یا پس‌انداز برای لیست آرزوهای خود کنار می‌گذارید، برای بیرون غذا خوردن، مسافرت، سرگرم کردن خودتان و هر چیز دیگری که باعث ایجاد لذت در زندگی‌تان می‌شود در این دسته قرار می‌گیرد.
درصد دسته‌بندی‌های بودجه
در ادامه توصیه‌هایی برای اینکه چگونه پول خود را تقسیم‌بندی کنید ذکر کرده‌ایم:
• مبلغی برای آینده خودتان، بودجه مواقع اضطراری و باز پرداخت اقساط؛ حداقل ٪۲۰ درآمدتان.
• موارد ضروری و نیازها مانند سرپناه، مواد خوراکی، رفت‌وآمد، بیمه؛ نباید بیشتر از ٪۵۰ درآمدتان شود.
• اهداف مالی و دیگر اهداف شما در زندگی؛ ٪۱۵ درآمدتان
• هر چیز دیگری؛ ٪۱۵ درآمدتان.
بدون توجه به اینکه چه روشی را انتخاب کرده‌اید، یادتان باشد که باید با احتیاط باشید بیشتر از ٪۳۰ از درآمد خود را خرج خانه نکنید. و گرنه دیگر نمی‌توانید پول لازم را برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و خروج از قرض اختصاص دهید.
اگر تمرکزتان روی خلاصی از بدهی باشد چه؟
اگر بدهی دارید، باید برنامه داشته باشید تا هر ماه هر چقدر که می‌توانید به این کار هزینه‌ای اختصاص دهید. انجام این کار به این معناست که به دسته‌بندی‌های دیگر مبلغ کمتری اختصاص دهید و بیشتر به پرداخت بدهی تمرکز کنید تا زودتر از دست آن خلاص شوید.
اگر می‌توانید وضعیت مالی خود را در چارچوب این درصدبندی‌ها قرار دهید و سپس به‌طور منظم امور مالی خود را بررسی کنید. می‌توانید مسیر خود را به سمت بودجه‌بندی ای موفق طی کنید. مانند هر چیزی که پول به آن مربوط است، ایستادن پای برنامه نیز نیاز به نظم و انضباط دارد. اگر شما همان اول با برنامه خود مشکل دارید، داشتن یک دوست یا همراه منظم و قابل اعتماد می‌تواند ایده‌ای عالی باشد.
سخن آخر
مانند هر هنری، بودجه‌بندی نیز نیاز به زمان دارد تا به درجه استادی در آن برسید. اگر لغزشی داشتید اصلا نترسید و به خودتان بیایید و دوباره به مسیر بازگردید. درس‌هایی که درباره بودجه‌بندی از ماه‌های گذشته یاد گرفته‌اید را به خاطر بیاورید و از آن‌ها استفاده کنید و بر روی ماه بعد اعمال کنید.
اگر مرتکب اشتباهی در بودجه‌بندی شدید خود را سرزنش نکنید. متوجه شوید که چه چیزی کمک کرده و چه چیزی باعث ایجاد مشکل شده است و در ماه بعد آن‌ها را منظور کنید. این کار سه ماه به طول می‌انجامد و کاملا متوجه خواهید شد که چه چیزی به شما کمک می‌کند و جواب می‌دهد و چه چیزی مشکل‌ساز است و جواب نمی‌دهد. پس به خودتان امید داده و زمانی که اشتباهی مرتکب شدید از آن بگذرید عبور کنید. فقط به این دلیل که شما انسان هستید و ممکن است اشتباه کنید.
