چرا خیلی اوقات ولخرجی می‌کنیم؟

نوبت به خرید عید که می‌رسد دیگر کنترل مخارج از دستمان خارج می‌شود و با خریدِ بیشتر در محیط رقابتی فروشگاه‌های امروزی، سردرگم می‌شویم. به همین جهت، دراین ایام معمولا عقل معاش افراد به کمترین حد خود می‌رسد که ظاهرا به دلیل وضعیتِ سردرگم‌کننده و پر از فشارِ ذهنِ خریدار است. این عامل در کنارِ روش‌های معمولِ فروش که توسط فروشندگان اجرا می‌شود، باعث می‌شود که خریداران تصمیماتی بگیرند که بعدا پشیمان شوند.
تبلیغات انواع فروشگاه‌ها از همه‌جا بر سر ما سرازیر شده‌اند: تبلیغات تلویزیونی، بروشورها، ایمیل‌ها، پیامک‌ها، فضای مجازی و تمامی منابع دیجیتال دیگر که برای مکالمه و پیام‌رسانی استفاده می‌شود. با هر ذره اطلاعاتی که به سمت ما می‌آید مدام تحت‌فشار قرار می‌گیریم تا درمورد خرید محصولات مورد نظرمان تصمیم بگیریم. با در نظر گرفتن تمامی تصمیماتی که باید گرفته شود، دیگر تعجبی ندارد که موقع خرید عید و حراج‌های آن، تصمیماتی سبک‌سرانه بگیریم.

در ادامه اشتباهاتی را شرح می‌دهیم که اگر حواستان به آن‌ها باشد، دیگر دچار ولخرجی نخواهید شد: 

به‌دلیل اینکه در توضیح بسیاری از اجناس جدید «در تعداد محدود» نوشته می‌شود و یا حراج‌ها برای مدت زمان کوتاهی برقرارند، مشتریان به‌خوبی می‌دانند که اگر خرید نکنند، آن محصول یا کلاً تمام می‌شود و یا باید جنس مورد نظر خود با قیمت کامل پس از اتمام حراج‌ها بخرند. این اقدامات باعث ایجاد پدیده‌ای به نام تبِ فومو یا «ترس از دست دادن» می‌شوند و این ترس که با هیجان ترکیب شده است، می‌تواند فرآیند فکر کردن را مختل کند. به این موارد باید فشار احساسی و فضای رقابتیِ بین افراد را نیز اضافه کرد و حال کاملا قابل درک است که چرا خیلی از افراد در این بازه از سال خریدهایی را انجام می‌دهند که بعدا پشیمان می‌شوند.

یکی از روش‌های مقابله با فشار در این موقع از سال، کناره‌گیری کردن است. صراحتا باید گفت که کناره‌گیری کردن از خرید روش بدی نیست. این کار به شما زمان داده و انرژی شما را ذخیره می‌کند، چون بهتر است که این انرژی را صرف لذت بردن از تعطیلات کنید نه خرید. اگر از اینکه بخواهید محصولی را کمی دیرتر و حتی پس از اتمام عید بخرید ترسی ندارید، پس هیچ‌وقت هم فومو را تجربه نخواهید کرد و هیچ تصمیم بدی نیز به دلیل این احساس معمول نخواهید گرفت.

حتی اگر قیمت محصولی مناسب بود، باید همیشه حواستان به این باشد که چقدر به آن محصول نیاز دارید. در طول این لحظات دیوانه‌وار، افراد به‌سادگی تمرکز خود را بر روی چیزی که می‌خواهند بخرند، از دست می‌دهند. درحالی‌که می‌بایست از فهرستی که دارند اقدام به خرید کنند.

در ضمن یادتان باشد که وقتی در حین خرید از لحاظ احساسی تحریک شویم احتمال اینکه خریدهای ناگهانی انجام دهیم بیشتر است. فرقی ندارد که به‌صورت آنلاین باشد یا حضوری، محصولات افزوده‌شده و وسوسه‌کننده (خصوصا چیزهایی که قبلا در انبار بوده و اکنون اضافه شده است) در این موقع از سال کاملا رایج هستند. راه‌حل این است که یک نفس عمیق بکشید و زمان بیشتری را برای اینکه بفهمید واقعا چه چیزی را می‌خواهید بخرید، بگذارید.

یکی دیگر از مشکلاتی که به دلیل تعداد بالای فروش‌ها و قیمت‌های متفاوت در این موقع از سال وجود دارد، مدیریت پیچیدگی موجود در گزینه‌های خرید است. مقیمی یک مهندس است که اعتقاد دارد می‌تواند این پیچیدگی را حل کند. به گفته او حتی خودش نیز گاهی از حجم بالای حراج‌ها و بن‌های تخفیفی که روی هم انباشته شده‌اند، سردرگم می‌شود. او می‌گوید: «من یک بن تخفیف ۵۰۰ هزار تومانی داشتم و اگر دو میلیون تومان خرید می‌کردم ۲۵ درصد تخفیف می‌گرفتم، اما اگر چیزی که برای همسرم می‌خواستم یک میلیون و پانصد هزار تومان می‌شد چه؟ احتمالا بیشتر خرید می‌کردم تا تخفیف بگیرم و در نهایت هم به خاطر خرید بیشتر، هزینه‌ی بیشتری را از دست می‌دادم. گرچه می‌توانستم تا حراج فصل صبر کنم؛ اما ممکن بود محصولی که می‌خواستم، حراج نخورَد.» خونسرد باشید و از ماشین‌حسابِ تلفن همراه خود استفاده کنید و هیچ‌وقت، هیچ‌وقت برای پس‌انداز کردنْ پول خرج نکنید.

ذهنتان چگونه شما را فریب می‌دهد تا بیشتر خرج کنید؟
۱۳ روش که مانع پشیمانی پس از خرید می‌شود
عطش خریدکردن 

در تحقیقاتم یافته‌ام مشتریانی که به طرز شدیدی بر روی پیدا کردن قیمتی خوب تمرکز دارند در حقیقت پول بیشتری را نسبت به بقیه برای خرید کردن خرج می‌کنند. اما چرا؟ خب آن‌ها زمان زیادی را صرف خرید کردن می‌کنند که به این معناست که چیزهای بیشتری را می‌بینند و اغلب نیز آن‌ها را می‌خواهند، در نهایت محصولات بیشتری را می‌خرند. به علاوه، به دلیل اینکه تمرکز آن‌ها بر روی میزان پس‌اندازی است که می‌کنند، خیلی ساده حسابِ میزان پولی را که خرج می‌کنند، نیز از دست می‌دهند.

حال که این صحبت شد باید گفت که یک حرکت کاملا احمقانه در خصوص عقل معاش این است که فکر کنید پولی که از این خریدها پس‌انداز کرده‌اید، در حقیقت درآمد شما بوده است. بیایید تجربه یکی از مخاطبان‌مان را بخوانیم: «من شلواری را که نیاز داشتم در حراج خریدم، و بعد خواستم یک تیشرت نیز که هماهنگ با آن است بخرم. قیمت آن کامل بود اما مشکلی نبود چون من تمام پولی را که لازم بود، از خرید آن شلوار در حراج پس‌انداز کرده بودم.» خب، تشابه را می‌بینید؟ در هیچ کجای جهان خرج‌کردنِ پول به معنای پس‌اندازکردنِ آن نیست، اما حسی شبیه به آن را دارد.

یکی دیگر از مسائل مشکل‌آفرین در خرید کردن، توضیحاتی‌ست که درباره عودت دادنِ کالای خریداری‌شده وجود دارد. مثلا برای هدایا مشکل‌سازترین مورد این است که نتوانید آن‌ها را به مغازه پس دهید، یا اینکه بازه زمانیِ کمی برای این کار وجود داشته باشد یا مثلا فقط زمانی می‌توانید آن‌ها را برگردانید که به کیفیت محصول آسیبی نرسیده باشد. کارن که یک خریدار آنلاین حریص است می‌گوید نبود گزینه برگشت دادن کالا می‌تواند برای خریدار بسیار هزینه‌بردار باشد، مگر اینکه شما قبلا محصول و شرایط آن را کاملا در نظر گرفته باشید. او از تجربه سال گذشته‌اش می‌گوید: «من نیمی از بودجۀ عیدم را خرج تعمیر یکی از خریدهایم کردم. من کاملا در دام آن افتاده بودم و در کل هم خیلی خرید خوبی نبود.»

اگر فکر می‌کنید که دچار ولخرجی شده‌اید، باید تمام تلاش‌تان را کنید تا از نظر ذهنی خونسرد باشید.

سعی کنید بر روی ارزش و هزینه یک محصول تمرکز کنید، نه بر روی شرایط وسوسه‌کننده و قیمت کمِ آن. و مهم‌تر از همه، همچنان به لیست و بودجه‌ای که دارید وفادار باشید.