وقتی برای خرید می‌روید، فروشگاه‌ها به روش‌های مختلف سعی می‌کنند شما را جذب خود کنند و کالایشان را به شما بفروشند. اگر ندانید چه می‌خواهید، ممکن است با کالاهایی به خانه برگردید که اصلاً نیازشان ندارید. در سطحی وسیع‌تر، اگر ندانید چگونه پولتان را مدیریت کنید، تبلیغات، شایعه‌ها و سیاست‌های کلان این کار را برایتان انجام می‌دهند. وقتی به خودتان می‌آیید که دیگر فرصت‌های بسیاری را برای مدیریت پول از دست داده‌اید و ممکن است دیگر نتوانید در مسیر درست قرار بگیرید. به همین دلیل است که دانش مدیریت پول در زندگی یکی از پایه‌های موفقیت و رفاه است و هرچه زودتر آن را بیاموزیم و به‌کار بگیریم، زندگی آسوده‌تری خواهیم داشت.
مدیریت پول دارای چند مرحلۀ اساسی است که یکی‌یکی دربارۀ هرکدام توضیح خواهیم داد.
۱) ذهنیت درستی دربارۀ پول داشته باشید
ذهنیت ما دربارۀ پول مطابق آنچه دیده، شنیده و خوانده‌ایم، شکل گرفته است؛ اما لزوماً ذهنیت درستی نیست. در قدم اول، باید در ذهنمان کندوکاو کنیم و باورهای درست و غلط پولی‌مان را بیرون بکشیم.
رشدکردن در جامعه‌ای که همواره با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم کرده، موجب شده کسب ثروت در ذهن بسیاری از افراد جامعه، دور از واقعیت و دست‌نیافتنی باشد. اگر می‌خواهید ذهنیت درستی دربارۀ پول داشته باشید، اول باید باور کنید که قادر هستید آن را به‌دست آورید؛ هرقدر هم شرایط سخت باشد. امکان‌ناپذیری کسب ثروت را از ذهنتان دور کنید.
باورهای غلط دیگری هم دربارۀ مدیریت پول وجود دارد. برخی فکر می‌کنند صرفه‌جویی‌های کوچک تأثیر خاصی در وضعیت مالی‌شان ندارد؛ اما به جمع رقم این صرفه‌جویی‌های کوچک هرگز فکر نکرده‌اند. عده‌ای هیچ نگرانی‌ای برای روز مبادا ندارند؛ در نتیجه، برای آن آماده نیستند. بعضی‌ها پیگیری هزینه‌ها را با بودجه‌بندی اشتباه گرفته‌اند، پس هیچ‌وقت موفق نمی‌شوند طبق برنامه خرج کنند.
باورهای غلط پولی بسیار زیادند و علت بیشتر آن‌ها، ناآگاهی از دانش مالی است. هرچه بیشتر بخوانید و یاد بگیرید، متوجه باورهای غلط بیشتری می‌شوید. برای موفقیت در این مرحله، فعالانه به‌دنبال آموزش مالی باشید. ساده‌ترین کاری که می‌توانید انجام دهید، دنبال‌کردن محتواهای مالی در شبکه‌های اجتماعی است؛ البته شما که تا خواندن این مطلب پیش آمده‌اید، از پیش، متوجه اهمیت یادگیری دانش مدیریت پول شده‌اید.
مدیر پول خود باشید: تفکرتان را درباره پول تغییر دهید
در مواجهه با توصیه‌های مالی رنگارنگ در اینترنت چه باید کرد؟
۲) از وضعیت مالی‌تان آگاه شوید
وقتی می‌خواهیم مدیریت مالی شخصی را شروع کنیم، باید بدانیم امور مالی شخصی‌مان در چه حال است؛ چه اموالی داریم، چقدر بدهکاریم و دورنمای وضعیت مالی‌مان چیست. اصطلاحاً ارزش خالصمان را مشخص کنیم. ارزش خالص دارایی‌هایمان به ما نشان می‌دهد اوضاع مالی‌مان خوب، بد، متوسط، خیلی بد یا خیلی خوب است. محاسبۀ ارزش خالص در طول زمان کمک می‌کند شِمایی کلی از وضعیت مالی‌مان در طول زمان به‌دست آوریم. همچنین، تخمین ارزش خالص خود در آینده، دورنمای وضعیت مالی‌مان را به‌طور تقریبی مشخص می‌کند.
حالا که به چگونگی امور مالی‌تان تسلط پیدا کردید، وقت برنامه‌ریزی و به‌دست گرفتن افسار امور است.
۳) برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری کنید
قدم بعدی مدیریت پول برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری است. وقتی به وضعیت مالی‌تان مسلط شدید، باید اهدافتان را تعیین کنید و برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. در شرایطی که زیر بار بدهی هستید، مهم‌ترین هدفتان باید پس‌دادن بدهی‌ها باشد. اگر می‌خواهید تابستان پیش‌رو به سفری بروید که همیشه آرزویش را داشتید، هدف بعدی مالی‌تان باید پس‌انداز برای آن سفر باشد. اگر قصد بچه‌دارشدن دارید، تأمین هزینه‌های دوران بارداری و نوزادی و سرمایه‌گذاری برای آیندۀ کودک بخش مهمی از هدف‌های مالی دو دهۀ آینده‌تان خواهد بود.
برای اینکه بدانید چه اهدافی داشته باشید، غیر از توجه به شرایط و آرزوهایتان، باید سواد مالی را هم یاد بگیرید، مثلاً اگر از وجود و اهمیت پس‌انداز روز مبادا آگاه نباشید، احتمالاً برایش هدف‌گذاری هم نمی‌کنید.
اهدافتان را بر اساس کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت بنویسید. برای مثال تعطیلات تابستان بعدی هدفی کوتاه‌مدت است، تأسیس کسب‌وکاری سودآور طی چند سال، هدفی میان‌مدت و آزادی مالی، سرمایه‌گذاری برای آیندۀ فرزندان و بازنشستگی خودتان هدف‌هایی بلندمدت هستند. هدف‌ها را بر اساس اولویت هم تقسیم‌بندی کنید. اهداف اولویت‌دار و بلندمدت را فدای اهداف کوتاه‌مدت نکنید. اگر می‌خواهید ماشین بخرید، پس‌اندازکردن برای بازنشستگی را به‌خاطر آن متوقف نکنید. حتی در دورانی که درگیر بدهی هستید، پس‌دادن بدهی‌ها را به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری برای بازنشستگی ترجیح ندهید. حالا که اهدافتان را هم می‌دانید، باید بر اساس توانایی مالی‌تان برای رسیدن به هر کدام برنامه‌ریزی کنید.
۴) طبق برنامه خرج کنید
تا این مرحله تکلیفتان با امور مالی‌تان روشن شده است و باید وارد جزئیات شوید. برنامۀ خرج‌کردن در مدیریت پول بخش بسیار مهم و اثرگذاری است. برنامۀ خرج‌کردن را باید با پیگیری هزینه‌ها آغاز کنید. یک ماه یا بیشتر تمام هزینه‌هایتان را یادداشت کنید تا مشخص شود برای هر بخش از هزینه‌ها چقدر خرج می‌کنید؛ چقدر خرج خوراکتان می‌شود، هر ماه چقدر هزینۀ رفت‌وآمد یا بنزینتان است، چقدر برای تفریح و سرگرمی خرج می‌کنید و... . با این کار هم برای بودجه‌بندی آماده می‌شوید، هم می‌توانید نشتی‌های پولتان را پیدا کنید، هزینه‌های غیرضروری را کم کنید و به‌طور مؤثر صرفه‌جویی کنید.
به‌خاطر داشته باشید که هزینه‌ها سیال هستند و در طول زمان تغییر می‌کنند، پس همیشه به یک بودجه‌بندی نچسبید. هر چند وقت یک‌بار، مخارجتان را دوباره پیگیری کنید و بودجه‌بندی‌تان را اصلاح کنید.
۵) منابع مالی‌تان را تقسیم کنید
ما مخارج و هزینه‌های مختلفی داریم؛ ولی اکثراً فقط یک راه درآمد داریم. اگر همۀ درآمدمان را در یک حساب و با یک سطح دسترسی قرار دهیم، پایبندی به برنامه‌ریزی‌هایمان بسیار سخت می‌شود. مشاوران مالی در گذشته پیشنهاد می‌دادند مبلغ هزینه‌های مختلف را در پاکت‌های جداگانه بگذاریم؛ اما با دیجیتالی‌شدن پول این پیشنهاد دیگر برای ما کاربردی نیست. در عصر جدید می‌توانیم از حساب‌های بانکی مختلف استفاده کنیم.
ما باید ماهانه هزینه‌های زندگی روزمره، اجاره‌خانه، قسط وام‌ها و هزینۀ اهداف مالی‌مان را تأمین کنیم. می توانیم حسابی جدا برای این منظور در نظر بگیریم. برای مخارج ضروری یک حساب دیگر باز می‌کنیم و مبلغی را که با برنامه‌ریزی مخارج به‌دست آورده‌ایم، به آن حساب واریز می‌کنیم. برای پس‌انداز روز مبادا، پس‌انداز برای خواسته‌ها مثل سفر و خریدهای خاص و سرمایه‌گذاری حساب‌های جداگانه‌ای باز می‌کنیم و طبق برنامه‌ریزی‌هایمان مبالغ هرکدام را به حساب خودشان واریز می‌کنیم. برای آشنایی بیشتر با این روش‌ها مطالب زیر را دنبال کنید:
مدیر پول خود باشید: منابع مالی‌تان را به‌درستی تقسیم کنید
مدیر پول خود باشید: اجرایی‌کردن راهکارها
مهارت تصمیم‌گیری در مدیریت پول
ما روزانه باید بارها تصمیم بگیریم و انتخاب کنیم که از این میان، بسیاری از تصمیم‌ها و انتخاب‌ها با امور مالی مرتبط هستند؛ مستقیم یا غیر مستقیم. این انتخاب‌ها در وضعیت مالی ما مؤثر هستند؛ خصوصاً انتخاب‌های مهم و بزرگ مالی. در مدیریت پول ما باید بکوشیم تصمیم درست را بگیریم؛ اما ابتدا باید بدانیم تصمیم درست چیست.
شرایط تصمیم‌گیری روی انتخاب ما مؤثر است؛ اگر تحت فشار باشیم یا عجله داشته باشیم، احتمال گرفتن بهترین تصمیم پایین می‌آید. به زمان‌هایی فکر کنید که هنگام خرید، به‌خاطر عجله یا فشار اطرافیان و فروشنده چیزی را خریدید و خیلی زود پشیمان شدید. اگر فرصت فکرکردن داشتید، قطعاً تصمیم بهتری می‌گرفتید. پس هنگام گرفتن تصمیم‌های مالی، تا جایی که امکان دارد خونسرد باشید و به خودتان فرصت بدهید.
بعضی از تصمیم‌های مالی که روزانه تکرار می‌شوند، ممکن است هزینۀ زیادی داشته باشند؛ اما چون به آن‌ها عادت کرده‌اید، متوجه هزینه‌شان نشوید، مثل تصمیمتان برای نحوۀ رفت‌وآمد به محل کار. شاید گزینۀ دیگری که انتخابش نکرده‌اید، برایتان به‌صرفه‌تر و آسان‌تر باشد. اینجا، مسئلۀ هزینه فرصت پیش می‌آید. هزینه فرصت یکی از مهم‌ترین مفاهیم در مسائل مالی است و پاسخگوی سوالات مهمی است که می‌تواند تکلیفتان را در امور مالی مشخص کند.
موانع مدیریت پول
اگر با دانش مدیریت پول آشنا هستید؛ ولی هنوز نمی‌توانید آن را در زندگی‌تان پیاده کنید، ممکن است علت به مسائل روانشناختی برگردد. پول ارتباط عمیقی با ذهن و روان ما دارد و عجیب نیست اگر موقع بررسی مانده‌حسابتان مضطرب می‌شوید؛ اما اگر این اضطراب نگذارد مانده‌حسابتان را نگاه کنید، آن وقت به مشکل می‌خورید.
ذهن به روش‌های مختلفی مدیریت پول را دشوار می‌کند. یکی از روش‌ها اضطراب است. دلشوره و نگرانی برای مسائل مرتبط با پول گاهی ناشی از نداشتن پول کافی است؛ اما ممکن است به‌علت آگاهی‌نداشتن به وضعیت مالی هم ایجاد شود. اگر بودجه‌بندی نکنید، نمی‌دانید برای هر بخش چقدر باید خرج کنید که تا پایان ماه حقوقتان را برسانید و حتی پس‌انداز کنید؛ پس مدام نگرانید که نکند بیش از حد خرج کنید.
اضطراب ناشی از پول را با آگاهی از وضعیت مالی و تسلط بر امور مالی‌تان برطرف کنید.
گاهی ذهن ما را فریب می‌دهد و موجب می‌شود مدیریت امور مالی را درست انجام ندهیم. یکی از فریب‌های ذهن به عقب انداختن امور است. فکر می‌کنید هنوز خیلی وقت دارید و لازم نیست عجله کنید. برای مثال، دائم آمادگی برای بازنشستگی را عقب می‌اندازید؛ چون تصور می‌کنید بازنشستگی خیلی از شما دور است یا برای روز مبادا پس‌انداز نمی‌کنید؛ چون تا به‌حال روز مبادایی را تجربه نکرده‌اید و احتمال نمی‌دهید اتفاق ناگواری شما را تحت تأثیر قرار دهد. ذهن روش‌های مختلفی را برای فریب دادن انتخاب می‌کند برای آشنایی با این روش‌ها مطلب زیر را دنبال کنید.
گاهی هم شرایط خاص ذهنی‌مان، مانع مدیریت درست پول می‌شود. دربارۀ اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی و تأثیر آن بر مدیریت پول می‌توانید در مطلب «چگونه اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی می‌تواند مدیری پولتان را دشوار می‌کند» بخوانید.
رسیدن به اهداف مالی و محقق‌کردن رویاها
هدف‌های مالی شما مشخص می‌کنند می‌خواهید چه مسیری را بروید و به چه میزانی از موفقیت مالی برسید؛ ولی تعیین‌کردن هدف، به‌تنهایی، موفقیتتان را تضمین نمی‌کند. باید نقشه‌ای برای رسیدن به آن اهداف داشته باشید و پایبندی به این نقشه، به انگیزه‌تان بستگی دارد. از هر روشی که روی شما اثرگذار است، برای انگیزه‌دادن به خودتان استفاده کنید. برای مثال، پیش چشم داشتن آینده‌ای که می‌خواهید رقم بزنید، برای برخی‌ها ممکن است انگیزه‌ای قوی باشد و در برخی احساس پیروزی و موفقیت ایجاد کند و دیگر تلاشی برای رسیدن به هدف نکنند.
راهکارهایی برای رسیدن به اهداف مالی در کنار هزینه‌های بی‌شمار زندگی
برنامه‌ای که برای رسیدن به اهدافتان دارید، نباید فشاری به شما وارد کند که نتوانید از پسش بربیایید. مهم است که خواسته‌هایتان را در نظر بگیرید تا احساس نکنید تا رسیدن به هدف در محدودیت شدیدی قرار دارید. تفریح‌های اقتصادی و دوره‌های استراحت برای خودتان در نظر بگیرید.
برای موفقیت مالی، ناگزیر هستیم که به فکر افزایش درآمد باشیم. به تمام توانایی‌ها و امکاناتتان فکر کنید و روشی را که ممکن است درآمدتان را افزایش دهد پیدا کنید. اگر وقت خالی زیادی دارید، بخشی از آن را با شغل دوم پر کنید. اگر مهارتی دارید که ممکن است برایتان پول بیاورد، آن را به‌کار بگیرید. اگر می‌توانید سرمایه‌گذاری کنید، همین امروز آن را شروع کنید.
چگونه درآمد خود را افزایش دهیم؟ (۳ روش اساسی)
با پول افزایش حقوق چه باید کرد؟
مدیریت پول به آگاهی دائمی نیاز دارد. یکی از اشتباهاتی که ممکن است مدیریت مالی‌تان را دچار اختلال کند، کنارگذاشتن قوانین بعد از رسیدن به موفقیت‌های جزئی است. وقتی موفق شدید بالاخره ارتقا بگیرید و حقوقتان افزایش یافت، از روشی دیگر درآمدتان را بیشتر کردید یا پولی بادآورده نصیبتان شد، احتمال دارد به‌دلیل احساس پیروزی، تصور کنید الان وقت جشن‌گرفتن است. این جشن کوچک گاهی به یک بریزوبپاش حسابی ختم می‌شود. گاهی هم به‌دنبال افزایش حقوق سبک زندگی‌تان را ارتقا می‌دهید، طوری که دیگر نمی‌توانید به حالت قبل برگردید. تا زمانی که هدفتان را محقق نکرده‌اید، جشن پیروزی نگیرید.
چطور از اشتباهات مالی پس از افزایش درآمد جلوگیری کنیم؟
۵ اشتباه مالی که کارکنان در آغاز دریافت حقوق جدید مرتکب می‌شوند
همه باید مدیریت پول را بلد باشند
مدیریت امور مالی شخصی مهارت ویژه‌ای نیست که فقط به‌درد فارغ‌التحصیلان اقتصاد یا مدیریت مالی بخورد. فریب اسمش را نخورید. همۀ ما باید مدیریت پولمان را بلد باشیم؛ اما متأسفانه این مهارت جایی در آموزش‌های رسمی ندارد. به همین دلیل، ما در سایت علف خرس تلاش کرده‌ایم، امکان آموزش مالی را فراهم کنیم.
هر کسی پس از آن‌که از اهمیت دانش مدیریت پول آگاه شد، باید برای یادگیری اقدام کند. در این مطلب تلاش کردیم دورنمایی از مدیریت مالی شخصی برای مخاطبان ترسیم کنیم. این مطلب دید خوبی به شما می‌دهد؛ اما کافی نیست. برای یادگیری برنامه‌ریزی کنید و زمان مشخصی در روز به آن اختصاص دهید. می‌توانید از لینک‌های داخل این مطلب آغاز کنید.
هرچه زودتر هدایت سکان کشتی امور مالی زندگی‌تان را به‌دست بگیرید، ساحل استقلال و آزادی مالی به شما نزدیک‌تر خواهد بود.
چگونه به اهداف کوتاه‌مدت مالی برسیم؟
این ۵ گام برای بهترشدن مدیریت پولتان کافی است
مدیریت پول در دوران دانشجویی
