اکثر افراد فکر میکنند که صرفهجویی یعنی پول خرج نکردن، در حالیکه این فکر اشتباه و غلط است. بیاید کمی متفاوتتر از قبل به مفهوم صرفهجویی نگاه کنیم. صرفهجویی به معنی این است که بدانیم پول را در کجا صرف چه چیزی کنیم، نه اینکه آن را اصلاْ خرج نکنیم. در شرایط عادی، عمق این مفهوم در این است که بدانیم در زندگی پول را چگونه خرج یا پسانداز کنیم، اما صرفهجویی کردن در شرایط بحرانی کمی متفاوتتر میشود. اما این تفاوت در چیست؟
زندگی اقتصادی در شرایط عادی و بحرانی
زندگی اقتصادی یعنی پول را درست و بهجا خرج کردن، نه اینکه با ناخنخشکی همه را نگه داشتن و چیزی را خرج نکردن.
اصول زندگی اقتصادی در شرایط عادی و شرایط بحرانی تغییر خاصی نمیکند. شما باید در همهی شرایط پول خودتان را درست و بهجا خرج کنید؛ اما شرایط خرج کردن در زمان بحران حساسیت بیشتری دارد. برای مثال در دورهای که کسبوکارها به خاطر شیوع ویروس کرونا تعطیل شدهاند و بسیاری از افراد برای مدتی درآمد خود را از دست دادهاند، شما نمیتوانید مانند گذشته خرج کنید. ممکن است این دوره برای مدت بیشتری ادامه داشته باشد یا بدهیهای انباشتهی شما در این دوره فشار مضاعفی در آینده به شما تحمیل کند. خب، چاره چیست؟ بودجهبندی شخصی گذشته اکنون جوابگو است؟ قطعاً خیر. شما باید در شیوهی خرج کردن خود بازنگری کنید. از خرجهای بیمورد که میتوان آنها را به تعویق انداخت، منصرف شوید و هزینهها را به نیازهای ضروری کاهش دهید.
بسیاری از افراد در حالی که در دورهی قرنطینه در خانه ماندهاند و کسبوکارشان تعطیل شده است، برای خرید بازیهای مختلف و دستگاههای ورزشی اقدام میکنند. اقدام آنها کمی تعجبآور است؛ چراکه آنها در حالی به خریدهای غیر ضروری روآوردهاند که مدام در صحبتهایشان از رکود ناشی از کرونا اظهار نگرانی میکنند.
این دوران را میتوان مانند چند میلیون نفری که در کل جهان در قرنطینه هستند، کمخرجتر پشت سر گذاشت و درست و بهجا خرج کرد. در این دوران باید بر هزینههای خود نظارت بیشتری داشته باشیم و طبق برنامهریزی دوران بحران، هزینه کنیم.
در شرایط عادی اما موضوع متفاوت است. باهوش بودن برای اینکه کجا و چه مقدار هزینه کنیم، کافی است. در شرایط عادی ممکن است احساس نیاز به داشتن زندگی مقتصدانه را کمتر از شرایط بحرانی احساس کنیم پس در شرایط بحران، بیشتر صرفهجویی یک ضرورت است تا یک انتخاب.
زندگی اقتصادی به میزان هوش شما بستگی دارد
به طور کلی مفهوم زندگی اقتصادی بر روی باهوش بودن میچرخد. اینکه درباره پول خود، پول خانواده خود و زندگی خود باهوش باشید و با ذکاوت عمل کنید. مفهوم زندگی اقتصادی دربارهی این است که چگونه برنامهریزی کنید و بدانید که چه چیزی را بخرید، از کجا آن را بخرید و چقدر برای آن پول خرج کنید. مسئله این است که شما انتخاب میکنید که چگونه پول خود را خرج کنید. یعنی پول را برای چه چیزی خرج کنید و برای چه چیزی خرج نکنید.
برای مثال، شما ممکن است تمرکز خود را روی پرداخت قرضهایتان بگذارید. در این حالت قطعاً اتفاق خاصی نمیافتد اگر چند قرار با دوستانتان را برای رفتن به رستوران کنسل کنید و خرجهای اضافی را کنار بگذارید. مسئله این است که برای خرج کردن پول خود باید اولویتبندی داشته باشید و طبق آن پیش بروید. در یک کلام، زندگی اقتصادی روی بهترین استفاده از منابع و خرید وسایل با کمترین مبلغ ممکن تمرکز دارد.
مفهوم صرفهجویی و زندگی اقتصادی، از لحاظ روانشناسی بر خود کنترلی و سرکوب هیجانات ناگهانی استوار است. به عنوان نمونهی قابل درک میتوان گفت شما یاد بگیرید که بدون داشتن چیزهایی که بقیه دارند از زندگی خود احساس رضایت کنید. یعنی یاد بگیرید که چگونه سرعت گذر زمان را برای خود کم کنید و از ثانیه ثانیهی لحظات زندگی خود لذت ببرید.
بحران کرونا و لزوم داشتن یک زندگی اقتصادی
گفتیم که اصول یک زندگی اقتصادی در شرایط عادی و بحرانی مانند کرونا، متفاوت نیست. صرفهجویی کردن به این معنی نیست که شما خرج نکنید یا از علایق خود چشم پوشی کنید بلکه به این معناست که با آگاهی هزینه کنید. شرایط بحرانی ویروس کرونا و تأثیرات اقتصادی ناشی از آن، فشارهای روانی زیادی را به همراه داشته است. در این بین ممکن است برای بسیاری از افرادی که به زندگی صرفهجویانه عادت نداشتهاند، داشتن یک زندگی اقتصادی بار روانی منفی داشته باشد و فشار بیشتری ایجاد کند. اگر شما نیز جزء این دسته از افراد هستید، با تغییر نگاهتان به مفهوم صرفهجویی میتوانید این فشارها را تعدیل کنید.
به این موضوع دقت کنید که صرفهجویی در این دوران بهمعنای هوشمندانه خرج کردن است، شما در بحران پیشرو بیشتر از هر زمان دیگری احتیاج دارید تا اولویتهای خود را برای هزینه کردن مشخص کنید و درست و بهجا خرج کنید. پس بدون هرگونه حس «جاماندگی» از بقیه، بدانید میلیونها نفردر حال حاضر با این روش زندگی خود را مدیریت میکنند. صرفهجویی کردن در کنار بودجهبندی، پسانداز روز مبادا و افزایش درآمد به شما کمک میکند تا با این بحران مقابله کنید.