والدین همیشه سعی دارند تا بهترین‌ها را به فرزندان‌شان بیاموزند. اما متاسفانه گاهی درست فکر نمی‌کنند، و رفتار آن‌ها (سهواً) منجر به شکل‌گیری عادات بد در کودکان میشود؛ بدون آن‌که حتی خودشان متوجه شوند. کودکان تنها با تماشای رفتار والدین‌شان می‌توانند عادات بد را از آن‌ها، در همه امور از جمله امور مالی فرابگیرند؛ عاداتی که می‌تواند تا آخر عمر در وجود آن‌ها باقی بماند.
طبق تحقیقات انجام شده، والدین درگیر با مشکلات مالی، عادات مالی مشکل‌ساز را به کودکان‌شان نیز انتقال می‌دهند. بنابراین ارائه الگوی رفتاری مناسب، برای والدین امری ضروری به شمار می‌رود.
اساسا ضرب‌المثل «پسر کو ندارد نشان از پدر» در مورد امور مالی نیز کاملا صادق است. برای مثال، تحقیقات نشان داده، کودکانی که والدین‌شان بیش از ۵ هزار دلار بدهی دارند، در مقایسه با کودکانی که والدین‌شان بدهی ندارند، خیلی بیشتر در معرض خطر ولخرج شدن و عادت خرج پول در همان لحظه دریافت، قرار دارند.
چالش اصلی شما آن است که یاد بگیرید با رفتار خود کاری کنید تا کودکان‌تان عادت مالی خوب‌تان را به خوبی جذب کرده، و از عادات غلط‌تان بپرهیزند.
اجرای این امر ابدا ساده نیست؛ مخصوصا اگر خود شما نیز در خانه‌ای بزرگ شده باشید که والدین‌تان در آن رفتار مالی مناسبی را از خود بروز نداده باشند. تمام نکات این مقاله را در خاطر بسپارید، تا بلکه بتوانید از عادات زیر اجتناب کنید:
۱) متناسب نبودن دخل و خرج
خیلی خلاصه، اگر مقدار خرجتان از دخل‌تان بیشتر است، نهایتا به قرض، بدهی و یا حتی ورشکستگی دچار می‌شوید. البته صحبت پیرامون برنامه‌ریزی برای زندگی، بسیار ساده‌تر از اجرای آن است؛ زیرا همواره محصول جدیدی وارد بازار میشود که شما را تحریک به خرج کردن پول‌تان می‌کند. مشکلی اصلی «لذت آنی» این است که لذت حاصل از خرید یک هوس، خیلی کوتاه است، و به محض پرداخت مبلغش به پایان می‌رسد. شما باید خود را عادت بدهید به پس‌انداز و گیر نیافتادن در دام وسوسه خرید کالایی که مجبورید پولش را در آینده بپردازید. چنانچه رفتارتان نظم پیدا کند و افزایش موجودی حسابتان را با چشم خود ببینید، کار آسان‌تر میشود و تمایل به «خوشنودی درازمدت» بر لذت آنی‌تان غلبه خواهد کرد.
پیشنهاد مطالعه: شما هم برای دخل و خرجتان بودجه تصویب کنید
۲) خودکار نبودن
درست است که مصمّم به برقراری نظم در امور مالی‌تان هستید، اما ساخت اراده زمان‌بر است. به همین خاطر منطقی است که تا می‌توانید کارهای مالی‌تان را به تکنولوژی بسپارید. برای مثال، اجازه دهید بعضی کارها به صورت خودکار برای شما انجام شود؛ مثلا با واریز حقوق به حسابتان، بانک به صورت خودکار اقساط وامتان را از حسابتان کم کند و یا درصد مشخصی از حقوق به عنوان پس‌انداز به حساب دیگری انتقال یابد. با خودکار کردن بعضی عملیات‌‌ها، دیگر نیازی ندارید که این وظیفه‌‌ها را به خاطر داشته باشید، یا برای انجام آن «اراده» کنید. با مشاهده تاثیر مثبت و آرامش خیال حاصل از چنین اقداماتی، کم‌کم می‌توانید عادات خود را تغییر دهید.
پیشنهاد مطالعه: ۷ روش ساده برای پس‌انداز بیشتر
۳) عدم برنامه‌ریزی برای بازنشستگی
خرج کردن پول و زندگی کردن به صورت روزبه‌روز و نداشتن برنامه برای آینده، بی‌احتیاطی محض است. زمانی که به دلیل کهولت سن یا بیماری، دیگر توان کار کردن نداشته باشید چه؟ تحقیقات نشان داده، بسیاری از افراد، از نداشتن اعتمادبه‌نفس کافی برای توانمندی در دوران بازنشستگی رنج می‌برند، و نگران تدارکات بازنشستگی‌شان هستند. اگر برنامه بازنشستگی‌تان را تنظیم نکرده‌اید، از همین امروز شروع کنید. هیچ‌گاه برای شروع این برنامه دیر نیست.
پیشنهاد مطالعه: بازنشستگی به سبک ملخ یا مورچه؟
۴) زندگی خزندگی
شاید این مشکل را در طول رشد خود مشاهده کرده باشید: پدرتان پول کلان به دستش می‌رسد، و به سرعت تمام آن را خرج خرید خودروی نو می‌کند.
مطمئنا جشن گرفتن با پول عیدی آخر سال و رفتن به سفری گران‌قیمت بسیار وسوسه‌انگیز است، اما جانب احتیاط را نیز باید رعایت کرد. درست است که این پول را خودتان به دست آورده‌اید؛ اما حتی در این صورت نیز باید برای خرج آن محتاط باشید. همیشه بخشی از افزایش حقوق یا پاداش‌های دریافتی‌تان را به پس‌انداز اختصاص دهید.
۵) پرداخت پول به موارد غیرضروری یا گران
این مورد را می‌توان به راحتی رفع نمود. اگرچه شاید چنین مبالغی به چشم نیاید، اما در طول زمان این هزینه‌ها می‌تواند بسیار سنگین شوند.
در میان هزینه‌های رایج زندگی می‌توان به خریدهای روزانه منزل نگاه کرد، اگر همواره دنبال خرید بهترین و با کیفیت‌ترین مواد خوارکی هستید، بهتر است آن‌ها را از مراکز خرید مخصوص این کار که تخفیفات خوبی دارند، تهیه کنید. چنانچه تنبلی می‌کنید و همه مواد را از سوپرمارکت سر کوچه خود خرید، پیشنهاد میدهم برای مدتی، تفاوت مخارج را محاسبه کنید. قطعاً شگفت زده خواهید شد.
با یک‌بار مرور سوابق و گزارش گردش مالی‌تان می‌توانید به هزینه‌ای که این کار در درازمدت برمی‌دارد، نگاه بیاندازید. وقتی می‌توانید به‌راحتی این مواد را از جای دیگری تهیه کنید، چرا همواره سوپر سرکوچه. خرید از سوپری را موارد کوچک‌تر و ضروری بگذارید. برای چیزی که ضروری نیست، پول ندهید.
پیشنهاد مطالعه: بهترین راه برای کاهش هزینه‌های زندگی چیست؟
۶) بیمه نبودن
بیمه‌ها می‌توانند نقش مهمی را در برنامه‌ریزی مالی و بازنشستگی‌تان ایفا کنند. بیمه می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از جمله: بیمه عمر، سلامت، آتش‌سوزی، معلولیت، و... . نیازهای بیمه‌ای خود را ارزیابی کرده، و از کسب تمام اطلاعاتی که شما را به روز نگاه می‌دارد، اطمینان حاصل کنید. برای مثال، بیمه معلولیت در زمانی که به بازنشستگی برسید، کارایی خاصی ندارد، اما بیمه سلامت همیشه به کار می‌آید. هر نوع بیمه در موقعیت خاص خودش کارایی دارد؛ بنابراین مدام نیازهای فعلی‌تان را ارزیابی کرده، تا بتوانید از پوشش بیمه‌ای کافی برخوردار باشید.
با کنار گذاشتن این عادات، به جز آن‌که شرایط مالی خودتان بهتر میشود، کودکان‌تان را نیز بهتر از قبل مهیای مدیریت امور مالی‌شان می‌سازید. در حداقل‌ترین حالت ممکن، این کارها گام‌هایی ساده‌ای‌اند که والدین می‌توانند برای اطمینان از زندگی موفق در امور مالی، برای فرزندشان بردارند.
