
فرزندنتان از شما میپرسد «چقدر پول درمیآوری؟» این دسته از سوالات ناگهانی، ممکن است باعث تعجب و یا حتی ناراحتی بسیاری از والدین شود.
این سوال برای بسیاری از والدین مطرح است که وقتی کودکان در مورد درآمدمان می پرسند، چه بگوییم؟ اولین واکنشتان در مقابل این سوالات میتواند پاسخهای سردی مانند «به تو مربوط نمیشود»، باشد. هیچکس درباره به اشتراک گذاشتن این موضوع با کودکانش راحت نیست؛ و طبیعتا نگران میشوند که کودکان این اطلاعات را (بدون غرض) به دوستانشان لو بدهند. حفظ حریم خصوصی حق مسلم شما است؛ و نمیتوانید خود را به خاطر آنکه دلتان نمیخواهد انگشتنمای همسایههایتان شوید، سرزنش کنید.
زمانی که میخواهید راجعبه مسائل مالی با فرزندتان صحبت کنید، سن و بلوغ احساسیاش را در نظر بگیرید. موقعی از مسائل مالی و درآمد خود بگویید که مطمئن شوید کودکان قادر به درک مسائل و حریم خصوصی هستند.
برخی بر این باورند که درآمد خانوادگی، امری کاملا شخصی است؛ یعنی هیچگاه در خارج از فضای خانه از میزان درآمد خانوادگیشان صحبت نمیکنند.
دیو کروز مشاور مالی، رقم درآمدش را برای هیچکس افشا نمیکند. او میگوید: «من از این موضوع خجالت نمیکشم. اما معتقدم که نباید پُز درآمدم را بدهم. به همین دلیل، از فرزندان و کارمندان شرکتم نیز خواستهام که درآمد مرا افشا نکنند. این موضوع بهخاطر حفظ منافع شرکتم نیست؛ به خاطر کمک به بقیۀ خانوادههاست. شغل من اینگونه است که هرچه بیشتر به شما کمک کنم، پول بیشتری درمیآورم. این موضوع آنقدرها هم عجیب نیست، هست؟»
تمامی این گفتهها این نتیجه را در بردارد که لازم است همۀ ما به کودکانمان قواعد حفظ «حریم خصوصی» را بیاموزیم. اجرای این موضوع بر پایۀ بلوغ احساسی و سن کودک، همچنین معمولی بودن حقوقتان خواهد بود.
کروز میگوید که نیازی نیست مردم سر غذا دربارۀ حقوق دیگران صحبت کنند. مثلاً بگویند: «احتمالاً ما بیشتر از فلان خوانندۀ مشهور درآمد داریم. ما شاید بیشتر از آن خوانندۀ معروف پول درنیاوریم، اما نمیخواهیم این مقایسهها را در فضای خانه انجام بدهیم. این موضوع حتی در مکالمات خصوصی من و همسرم نیز هیچ جایگاهی ندارد. ما به درآمد دیگران اهمیت نمیدهیم و شخصیت مقایسهکننده نداریم. همینطور، نمیخواهیم فرزندانمان اینگونه باشند.»
درواقع زمانی که از صحبت کردن و مقایسه درآمد خودتان با دیگران دست بردارید کودک شما متوجه میشود که درآمد هرکسی بخشی از حریم خصوصی اوست که نباید درمورد آن صحبت کرد.
اما در کل نیازی به ترس نیست. چرا؟
چون شما احتمالا بیشتر از فرزندانتان در مورد موضوعات مالی سختگیر هستید. کودکان به دنبال حسابوکتاب پولهای داخل حسابتان، و یا مقدار عددی آن نیستند.
کودکان بیشتر در مورد نوع شغلتان و جایگاهتان نسبت به باقی خانوادهها کنجکاوند. مانند پرسشهای دشوار و غافلگیر کنندهای که کودکان پیرامون مواد مخدر از شما میپرسند، سوالات مالیشان نیز از روی کنجکاوی معصومانه و سادگیشان است. اگر شما حساسیت نشان ندهید، آنها نیز با این موضوع راحتتر برخورد میکنند.
دیو کروز، مشاور امور مالی، دراینباره میگوید: «درآمد خانوادۀ ما در طول سالهایی که به کار انتشار کتابمان (که جزء پرفروشترین کتابهای نیویورک شناخته میشد) مشغول بودیم، بسیار بالا رفته بود. برای همین، کودکانمان تا زمان بزرگسالی (زمانی که از خانۀ ما رفتند) از درآمد حقیقی ما آگاهی نداشتند. ما نمیخواستیم آنها خیال کنند که شخص خاصی هستند. ما نمیخواستیم کودکانمان جار بزنند و پز درآمد یا هر چیز دیگر ما را به بقیه بدهند. از طرفی نمیخواستیم احساس کنند که میتوانند کاملاً روی پول و درآمد ما حساب کنند و خود را به درآمد ما وابسته نگه دارند. پس به هیچ وجه به فرزندمان اجازۀ ورود به این موضوع را نمیدادیم.
وقتی پس از یک مدت طولانی توانستم ماشین کهنه و بیریخت قدیمیام را با یک ماشین سرپا و نو عوض کنم، پسرم بسیار خوشحال و راضی در ماشین نشست و گفت: «ما خیلی کارمان درست است. نه پدر؟» و من پاسخ دادم: «بله؛ اما این ماشین را با زحمت به دست آوردهام و اگر تو هم میخواهی چنین ماشینی داشته باشی، باید خودت برای داشتن آن تلاش کنی. باید مثل من شغل خوبی برای خودت دستوپا کنی و برای ساختن زندگیات زحمت بکشی.»

نحوه پاسخگویی به سوالات کودکان در مورد درآمد والدین
وقتی با چنین سوالاتی از سوی فرزندتان مواجه میشوید؛ «چقدر پول در میآوری؟» بهتر است که با احتیاط به آنها پاسخ دهید:
برای مثال: «چه چیز باعث شده که چنین سوالی بپرسی؟». شاید تنها به این دلیل کنجکاو شدهاند که در اخبار نیمروزی گزارشی را از یک خانواده بیخانمان مشاهده کردهاند و نگراناند که مبادا این اتفاق در مورد خودتان بیفتد؛ شاید نسبت به خودروی جدیدی که به تازگی خریدهاید، کنجکاو شدهاند؛ یا شاید فقط میخواهند بدانند که زمان مناسب برای تقاضای خرید دوچرخهای (یا گوشی تلفن همراه، یا بازی ویدئویی) که مدتها است به دنبال آنند، فرا رسیده یا خیر.
سن کودک را در نظر بگیرید
شما میتوانید پاسخ خود را بسته به سن کودکانتان ارائه بدهید. اگر درآمد شما متناسب با عرف جامعه است، مثلاً حقوقتان نزدیک به حقوق همسایهتان و افراد دیگری که با کودکتان به مدرسه میروند باشد و کودکانتان به قدر کافی از لحاظ احساسی بزرگ شدهاند تا این موضوع را بفهمند، پس افشای میزان درآمدتان ضرری به کسی نمیرساند. اما از یک کودک ۵ ساله انتظار نداشته باشید بتواند این موضوعات را درست درک کند و بفهمد. بنابراین سن کودک اولین شرط مهم در این زمینه محسوب میشود.
برای مثال به کودکان کمسنی که تنها به دنبال کسب اطمینان از موقعیت فعلیاند، بگویید: «ما پول کافی برای خرید نیازهایمان در اختیار داریم؛ و همچنین کمی از پولمان را نیز پسانداز میکنیم». به فرزندانی که کمی بزرگترند و در مورد خودروی جدیدتان کنجکاو شدند، توضیح دهید که چطور هزینه خرید آن را بر طبق بودجه خود تنظیم کردهاید. اگر آنها از شما درخواست خرید دوچرخه کردند، شما نیز میتوانید به آنها بگویید که به نظرتان آیا درخواستشان معقولانه است یا خیر؟

همه چیز را برای کودکان باورپذیر بسازید
به یاد داشته باشید که مهم نیست چقدر درآمد دارید، این مقدار برای درک کودکان زیاد است؛ زیرا کودکان در تمام سنین با درک موضوع پول و مقدار عددی آن مشکل دارند. مادامی که کودکانتان بزرگتر میشوند، میتوانید در مورد گفتن میزان درآمدتان محافظهکارتر باشید. اما اگر درآمدتان را در متن هزینههایتان قرار بدهید، این امر برای کودکانتان منطقیتر به نظر آمده، و با شما احساس راحتی بیشتری پیدا میکنند.
برای مثال، نوجوانان نیازمند درک آنند که پس از کسر اقساط و باقی کسریات، پولی که به خانه میآورید تا چه حد با حقوق واقعیتان تفاوت میکند. آنها باید بدانند که شما قبل از خرید تلویزیون جدید، دیگر هزینههای ثابتتان را پوشش دادهاید؛ مانند کرایه خانه و بیمه خودروتان. پیش از آنکه فرزندانتان شروع به انتخاب دانشگاهشان کنند، میبایست بفهمند که شما تا چه میزان توان پرداخت هزینههای آن را دارید؛ و تا چه میزان میبایست در مورد هزینههای مربوط به آن مسئولیتپذیر باشند. بیان درآمد در قالب هزینهها، درک وضعیت مالی را برای آنان بسیار سادهتر میکند.
به وسیله بازی، گردش پول در خانواده را برای کودکانتان شرح دهید
برای نشان دادن روش پخش درآمد خانواده به کودکان، میتوانید با توجه به درآمد ماهیانه پدر، یک دسته پول تقلبی، و یک دسته از قبوض و هزینههای حقیقی خانواده را به آنها بدهید. سپس همگی بر سر میز بنشینید و از کودکان بخواهید تا هزینه قبوض و باقی هزینههای ثابت را با پولهای تقلبی بپردازند. پس از آنکه تمام قبوض پرداخت شد، به کودکانتان نشان دهید که برای مثال بخش قابل توجهی از باقیمانده درآمد میبایست صرف خرید مایحتاج خانواده شود، پسانداز گردد و ...
پرسش درباره درآمدتان از سوی کودکان، نشانه خوبی از توجه فرزندتان به موضوعات مالی است. والدین باهوش و فرصتطلب ضمن حفظ خونسردی، سعی میکنند، در چنین مواقعی، ابتدا دلیل ایجاد چنین پرسشی را در ذهن کودکان بفهمند و سپس بهدنبال آنند که از چنین موقعیتی برای افزایش سواد مالی کودکانشان استفاده کنند.