فرستادن یک بچه به مدرسه، یک تا 10 میلیون تومان هزینه روی دوش خانواده‌ها می‌گذارد. البته با نگاهی به اطرافیان، می‌توان متوجه شد که تعداد بچه‌هایی که با هزینه‌ای معادل یک میلیون تومان به مدرسه بروند، خیلی کم است؛ چون این هزینه‌ی نسبتاً کم برای بچه‌هایی است که به مدرسه‌ی دولتی می‌روند، سرویس لازم ندارند و مهم‌تر از همه، به‌لحاظ شخصیتی بچه‌های قانعی هستند که دلشان وسایل لوکس و گران‌قیمت نمی‌خواهد.
این حساب سرانگشتی تنها محدود به هزینه‌های عادی برای فرستادن یک دانش‌آموز به مدرسه است. یک دانش‌آموز در بهترین حالت برای این‌که اول مهر سر کلاس بنشیند، نیاز‌هایی همچون خرید کتاب‌های درسی، لوازم‌التحریر، روپوش مدرسه، کیف مدرسه، کفش و یک‌دست لباس ورزشی، هزینه‌ی خوراکی در طول روز (مثلاً یک کیک و شیرکاکائو) و هزینه‌های متفرقه در آغاز سال تحصیلی (جشن آغاز سال و...) دارد که مجموع آن‌ها به‌طور میانگین رقم قابل توجهی می‌شود.
اما خرج‌ها و کمک‌های مالی ریز و درشت دیگری نیز مانند گردش‌های علمی، کمک به مدرسه، شرکت در مراسم‌های مدرسه، و موارد مشابه آن، در درازمدت به هزینه‌های مدرسه اضافه خواهد کرد. سؤال این است که حد متوسط هزینه‌های مدرسه کجاست؟ چطور می‌توانیم افسار هزینه‌های تحصیلات فرزندمان را در دست بگیریم تا لطمه‌ای به بودجه‌‌ی خانواده‌مان وارد نشود؟
چگونگی مدیریت هزینه‌های تحصیلی کودکان
متأسفانه برخی از مخارج مدارس کاملاً اجباری‌اند. اگر تمایل دارید تا کودک‌تان در فعالیت‌های فوق‌برنامه مدرسهاش شرکت کند، یا به‌اندازه‌ی سایر هم‌کلاسی‌هایش لوازم تحصیل داشته باشد، مجبورید کمی سر کیسه را شل کنید. با این‌حال، بیش‌تر هزینه‌های مدارس کاملاً داوطلبانه‌اند. در حقیقت، برای کاستن از هزینه‌های خود، راه‌های مختلفی وجود دارد؛ بدون آن‌که خدشه‌ای به موقعیت کودک‌تان در مدرسه وارد شود.
۱) دلیل خود را انتخاب کنید
در این اواخر، از من خواسته شد که به دو دلیل به مدرسه کمک مالی کنم. هر دوی آن‌ها دلایل مهمی بودند؛ اما من تصمیم گرفتم که از دخترم بخواهم که میان آن دو دلیل، خودش انتخاب کند که تمایل به پشتیبانی از کدام‌يک را دارد. من حقایق پشت هرکدام از آن دلایل را به دخترم توضیح دادم و با او درباره‌ی چرایی نیاز مالی برای هرکدام‌شان صحبت کردم. پس از سبک‌سنگین کردن گزینه‌ها، دخترم به من گفت که علاقه به پشتیبانی از کدام‌یک را دارد.
این کار فرصت مناسبی برای آموزش درسی مهم درباره‌ی کمک کردن به دخترم بود. هم‌چنین به او شانسی برای تمرین کنترل و انتخاب اولویت‌ها داد. هر دوی ما از انتخاب‌مان راضی بودیم و نگرانی‌های من نیز برای سنگینی پرداخت هر دو کمک فروکش کرد.
۲) هزینه‌ها را بر پایه‌ی کارهای خانه تنظیم کنید
آیا کودک‌تان می‌خواهد عضو تیم فوتبال مدرسهاش شود؟ اگر کودک‌تان به فعالیت‌های فوق‌برنامه مدرسهاش علاقه نشان داد، از او بخواهید هزینه‌ی آن را از طریق انجام دادن کارهای خانه به‌دست بیاورد. به‌جای در اختیار گذاشتن بی‌چون‌وچرای پول، با انجام دادن کارهای خانه، به کودک‌تان ارزش سخت‌کوشی برای به دست آورن خواسته‌هایش را بیاموزید. چند کار خانه مثل نگه‌داری از خواهر یا برادر کوچک‌تر و تمیز کردن حیاط می‌تواند کمی از بار مسئولیت‌هایی که بر دوش‌تان است، بکاهد و در کنار آن، به کودک‌تان دروس مهمی را درمورد اهمیت تلاش برای تأمین هزینه‌ی خواسته‌هایش بیاموزد.
اگر وضعیت اقتصادی‌تان در یک ماه مناسب نبود و نمی‌توانستید در کارهای مدرسه مشارکت مالی کنید، می‌توانید از راه‌های دیگر به مدرسه کمک کنید. شما همیشه مجبور نیستید به درخواست‌های کمک مدرسه‌ی فرزندتان پاسخ مثبت دهید. گاهی بهتر است به فرزندتان فرصت انتخاب بدهید تا بین چند نیاز مدرسه اولویت را مطابق با سلایق و نیاز خود انتخاب کند.
۳) راه‌های دیگری را جایگزین کمک مالی کنید
بدون شک پرداخت 500 هزار تومان به مدرسه، کمک بسیار خوبی برای تدارک فعالیت‌های فوق‌برنامه آن خواهد بود؛ اما آیا کمک نقدی، تنها کمکی است که از دست شما برمی‌آید؟ اگر وضعیت اقتصادی‌تان در یک ماه مناسب نبود، و قادر به مشارکت مالی در مدرسه نبودید، می‌توانید از راه‌های دیگر به مدرسه کمک کنید. از مسئول کمک مالی مدرسه بپرسید که آیا کمک‌های داوطلبانه دیگر شما را قبول می‌کنند یا خیر. اغلب اولیای مدرسه، از هر عملی که منجر به کاهش مسئولیت‌شان شود استقبال می‌کنند. هم‌چنین می‌توانید کودک‌تان را برای کمک به مدرسهاش نام‌نویسی کنید، تا فرصتی باشد برای آموزش کارهای داوطلبانه و پرورش سخت‌کوشی‌شان.
۴) تحقیق کنید اولویت با چه چیزی است
بعضی اوقات دخترم از مدرسهاش نامه‌ای را با عنوان «کمک به مدرسه» برای من می‌آورد. معمولاً محتوای آن طوری نوشته شده که صندوق مدرسه خالی و موقعیت مالی مدرسه اضطراری است. در صورتی که همیشه این‌طور نیست. برای مثال، تقاضای پول برای خرید لباس فرم تمام دانش‌آموزان مدرسه ایده‌ی خوبی به نظر می‌آید؛ اما اگر لباس‌های سال گذشته کودک‌تان هم‌چنان اندازه‌ی تن او باشند، این کار غیرضروری خواهد بود.
در این مواقع، می‌توانید یک پیام به معلم فرزندتان ارسال کرده و از او بپرسید که این هزینه کاملاً اجباری است یا اختیاری؟ سپس با کودک‌تان درباره‌ی اولویت‌ها و انتخاب هزینه‌هایی که از عهده‌ی آن برمی‌آیید، گفت‌وگو کنید.
اگر کودک‌تان به انجام دادن فعالیت‌های فوق‌برنامه‌ی مدرسهاش علاقه نشان داد، از او بخواهید هزینه‌ی آن را با انجام دادن کارهای خانه به‌دست بیاورد یا در سایر هزینه‌های خود صرفه‌جویی کند.
۵) به کودک بفهمانید که برخی از اتفاقات گناه شما نیست
من از حس بدی که با گفتن «نه» به کودک‌تان پیدا می‌کنید، به‌خوبی آگاهم. اما اگر می‌خواهید تعامل‌تان با مدرسه‌ی او مثبت باشد، اولویت‌بندی و خونسردی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به یاد داشته باشید که گاهی اوقات جواب رد به درخواست‌های مالی یا فعالیت‌های مدارس، کاملاً منطقی است.
می‌توانید به مدرسه پیشنهاد بدهید یک کار جایگزین که انجام دادن آن برای‌تان راحت است، انجام دهید تا هیچ احساس گناهی به‌خاطر نداشتن پول شرکت در تمامی فعالیت‌ها نداشته باشید.
کلام آخر
به یاد داشته باشید که حتی بدون پرداخت هزینه‌ی فعالیت‌های فوق‌برنامه، کودک‌تان هم‌چنان می‌تواند دوران تحصیلی خوبی را بگذراند. چه کمک نقدی کرده باشید، چه پیشنهاد کمک‌های جایگزین به مدرسه داده باشید، به تحصیلات کودک‌تان هیچ خدشه‌ای وارد نمی‌شود؛ زیرا شما در حد توان‌تان کمک‌حال مدرسه بوده‌اید. در آخر، به این فکر کنید که آیا واقعاً هزینه‌های متفرقه و نه‌چندان ضروری مدرسه، ارزش به هم ریختن حساب بانکی‌تان را دارد؟
از هزینه‌هایی که مدرسه‌ی فرزندتان از شما درخواست کرده است، بگویید. روش برخورد شما با این هزینه‌ها چگونه است؟
همیشه به یاد داشته باشید که گاهی اوقات جواب رد دادن به درخواست‌های مالی و فعالیت‌های مدارس، کاملاً منطقی است. هیچ‌گاه نگران این موضوع نباشید. به مدرسه به‌جای کمک مالی، پیشنهاد کمک جایگزین بدهید. مسئولان مدرسه برخی مواقع از این نوع پیشنهادها استقبال می‌کنند.
