چگونه کودک بخشنده تربیت کنیم؟

«ایام جنگ بود. زندگی برای اکثر مردم به سختی می‌گذشت. اوضاع مالی در خانواده‌ی ما بد نبود. پدر و مادرم همواره سعی می‌کردند که در امور جمع‌آوری کمک به رزمنده‌ها، همکاری کنند. به یاد می‌آورم زمانی که پدرم داوطلبانه در راه دفاع از کشور راهی جنگ شد، مادرم برای کمک به رزمنده‌ها، حلقه ازدواجش را به مرکز جمع‌آوری کمک‌های مردمی، اهدا کرد. از او پرسیدم چرا حلقه‌ی ازدواج؟ حلقه در نظر من هم خیلی گران‌بها و هم نشانه‌‌ی عشق بود. مادرم پاسخ داد؛ اگر خودش نباشد، حلقه‌اش به چه کارم می‌آید؛ آیا یک حلقه قابل مقایسه با جان عزیزان و سربازان کشورمان است؟
پدرم بازگشت. کار مادرم او را شگفت‌زده کرده بود. من افزایش عشق و محبت را در فضای خانه به وضوح احساس می‌کردم، و این نتیجه‌ی روحیه بخشندگی مادرم بود. من با تمام وجودم به داشتن چنین پدر و مادری عاشق و بخشنده افتخار می‌کردم»
خوشبختانه ما در جامعه و فرهنگی زندگی می‌کنیم که بخشندگی و کمک به هم نوع در آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. مردم ما با بخشندگی بیگانه نیستند و داستان‌های این چنینی برای مردم ما بسیار ملموس است. پشتوانه قوی این رفتار نیک، علاوه بر فرهنگ ایرانی، عقاید مذهبی رایج در جامعه است. از نگاه دین، زندگی خوب، آن است که دیگران از زندگی ما بهر‌ه‌ای داشته باشند و شادی و راحتی خود را از زندگی ما به دست آورند. بخشندگی به معنای عفو نیز است. اما در این مطلب منظور ما از بخشش، بخشش مالی است. در دین اسلام، صدقه و کمک به فقرا، به عنوان معامله با خدا تعریف می‌شود که همواره سود فراوانی را برای فرد اهدا کننده دارد؛ هم در دنیا و هم در آخرت: بلاها از تو رفع می‌شود و بیش از آن‌چه که بخشیده‌ای به تو باز می‌گردد.

 ما در جهانی با ابعاد بزرگتر و در ارتباط با دیگران زندگی می‌کنیم. این موضوع خیلی اهمیت دارد که تلاش کنیم که جهان اطرافمان را به جایی بهتر تبدیل کنیم.
حسابگر بودن به لحاظ مالی، اعتقاد به پس‌انداز، بودجه‌بندی، خرج کردن عاقلانه و سرمایه‌گذاری، نباید منجر به بی‌توجهی به دیگر انسان‌ها و نیازهایشان شود.

اهمیت این موضوع، در مواقعی که جامعه دچار حوادث مختلف مانند سیل، زلزله و یا یک بیماری همه گیر مانند کرونا می‌گردد؛ بیش از پیش مشخص می‌شود.
تصور کنید بخشندگی را کنار بگذاریم؛ چه اتفاقی خواهد افتاد؟ 

 فرزندانتان به شما نگاه می‌کنند؛ این موضوع در چگونه کارکردن، چگونه خرج کردن، چگونه پس‌انداز کردن شما صدق می‌کند؛ اما در چگونه بخشیدن صحت بیشتری دارد.
اگر کودکانتان هرگز شما را در حال بخشش و کمک به دیگران نبینند، هرگز هم این کار را یاد نخواهند گرفت. حتی اگر شما به آن‌ها بگویید که بخشش کار خوبی است و یا در مدرسه از بخشش و اهمیت آن بشنوند، تا زمانی که عمل شما را مشاهده نکنند، این شنیده‌ها تاثیر زیادی نخواهد داشت؛ زیرا همیشه عمل کردن مهمتر از حرف‌زدن است.

پیشنهاد مطالعه: چگونه رفتارهای مالی شما بر کودکانتان تاثیر می‌گذارد

 « نیمه شبی، همه خانواده در خواب بودیم. از داخل حیاط صدایی شنیده شد. پدر و مادرم بیدار شدند و به دنبال صدا رفتند. ما بچه‌ها نیز پشت سرشان رفتیم. همه سکوت کرده بودیم. ناگهان در حیاط منزل خود، مردی را دیدیم که در همسایگی ما زندگی می‌کرد. او کیسه برنجی را از داخل انبارمان برداشته، بر دوشش انداخته بود و قصد داشت پاورچین از حیاط خارج شود. فورا به پدرم گفتم؛ بابا من این مرد را می‌شناسم. برو و جلویش را بگیر. به شدت هیجان زده بودم از شناسایی دزد. دلم می‌خواست پدرم مثل یک قهرمان، داخل حیاط برود و مشتی به صورت آن مرد بکوبد و کیسه برنج را پس بگیرد. اما در کمال ناباوری،‌ پدر و مادرم مرا وادار به سکوت کردند. گیج و عصبی شده بودم و احساس کردم حقمان خورده شده و پدرم کاری نکرده است. بعد از آن که آرام شدم. دلیل این رفتار را از پدرم پرسیدم. جواب او بیشتر گیجم کرد. او گفت صد درصد، دزدی کار بدی است. اما آن آقا حتما نیاز داشته که این کار را کرده است. پدرم گفت ما هم مقصریم که از حال همسایه خود بی‌خبریم. اگر خودمان به او کمک می‌کردیم، او دزدی نمی‌کرد. ضمن آن‌که از من خواست، هرگز درباره‌ی این موضوع با کسی از دوستانم صحبت نکنم»
آیا هرگز تربیتی عمیق‌تر از این وجود خواهد داشت. چند کتاب باید بخوانیم تا به چنین درک عمیقی از احساس مسئولیت و بخشندگی برسیم.

پیشنهاد مطالعه: چگونه باورهای صحیح پولی را به کودکان آموزش دهیم؟

 علاوه بر رفتارهای آموزنده در مواقع خاص، برای ماندگار کردن عادت خوب بخشش در کودکان، باید آن را به رفتاری منظم و تکرار شونده تبدیل کنید. این کار از اختصاص همیشگی و منظم مبلغ و یا درصد معینی از درآمد ماهانه خودتان و فرزندانتان به بخشش و صدقه ممکن می‌شود. مراکز مختلفی برای کمک وجود دارد؛ مانند کمیته امداد، انجمن‌ها خیریه، انجمن‌های کمک به بیماران خاص و یا مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست. می‌توانید با توجه به دیدگاه و انگیزه‌هایتان، یکی از این مراکز را برای کمک انتخاب کنید. تحت سرپرستی گرفتن یک یا چندکودک یتیم و پرداخت ماهانه مبلغی بابت کمک به این کودکان، می‌تواند عمل ارزشمندی در آموزش بخشش باشد، ضمن آن‌که مبلغ این کمک‌ها معمولا زیاد نیست و از عهده بسیاری از خانواده‌ها بر می‌آید، بدون آن‌که لطمه‌ای به آسایش آن‌ها بزند.
کودکتان نیز می‌تواند، به انتخاب خودش، بخشی از پول توجیبی‌اش را به اهدا اختصاص دهد. در نظر گرفتن پاکت اهدا، یکی از روش‌هایی است که همواره باید به آن تاکید داشت.

بخشش از طریق اختصاص ماهانه بخشی از درآمد به صدقه، تنها روش برای کمک کردن به دیگران نیست. ضمن آن‌که این عمل بسیار ارزشمند است، اما تنها نوع کمک نیست.
شکل کیفی‌تر و غیرمادی بخشش، بخشش زمان و استعدادهاست. به این معنی که شما از زمان خود برای دیگران مایه بگذارید و یا از استعدادهای خود برای رفع مشکل‌ آن‌ها استفاده کنید. شرکت دانشجویان در اردوهای جهادی به منظور تدریس به کودکان مناطق محروم و یا مشارکت در ساخت خانه برای آوارگان سوانح طبیعی، ویزیت رایگان بیماران کم توان توسط پزشک، تعمیر رایگان وسایل نیازمندان و ... اشکالی ارزشمند از بخشش زمان و استعداد است.

کودکان کم سن، احتمالا نمی‌توانند چنین اقداماتی را انجام دهند اما باید برای آنان نیز تدبیری اندیشیده شود. همه ما معمولا در اطراف خود کودکان و افراد نیازمندی را می‌شناسیم. ایام عید و یا زمان آغاز سال تحصیلی جدید، فرصت مناسبی برای آموزش به کودکان است. حواسمان باشد که ضمن خرید برای فرزندان خود، کودکانی را که بضاعت کمی دارند فراموش نکنیم و سعی کنیم، لباس نو، خوراکی و لوازم‌التحریری را نیز برای آن‌ها تهیه کنیم و از فرزند خود بخواهیم که این هدایا را با دستان خودش به مراکز جمع‌آوری کمک و یا خود افراد اهدا کند.
در صورتی که امکانش فراهم باشد، بد نیست که هر از گاهی برای کودک خود با این کودکان طرح دوستی بریزیم. می‌توان بخشی از کمک‌هایی را که برای اهدا کنار گذاشته‌اید در اختیار فرزندتان قرار دهید تا او برود و با دوستانش جدیدش خوش‌گذرانی کند. بچه‌های کم بضاعت حتی از خرید یک بستنی میوه‌ای، یک پیتزا و یا یک بسته مداد رنگی نو، احساس خوشحالی فراوانی می‌کنند. مطمئنا شادی آنان باعث شادی فرزند شما نیز خواهد شد و فرزند شما آثار عملی بخشش را با چشمش خواهد دید. چنین اقداماتی، ارزش بخشش را در ذهن فرزندانتان به شکل مثبتی ماندگار می‌کند. آن‌ها در آینده یاد خواهند گرفت که حتی کمک‌هایی را به افرادی که نمی‌شناسند اختصاص دهند، و از شادی که موجب آن شده‌اند، احساس رضایت کنند.

نتیجه آموزش بخشش به کودکان، شکل دادن جهانی زیباتر است. مطمئنم هر چه فرزند شما بزرگتر شود، توانمندی‌هایش در بخشش نیز افزایش پیدا می‌کند و شما هر چه بیشتر به وجودش افتخار خواهید کرد.

آیا آزادی مالی در پول خلاصه می‌شود؟
ولع سیری ناپذیری، یک خواسته خوشایند یا خطرناک