پس‌انداز پول یکی از اصلی‌ترین ارکان ثروت‌مندی و داشتن منبع مالی امن به شمار می‌رود. با وجود اهمیت فراوان پس‌انداز، اما، بسیاری از ما به صورتی تئوری در مورد اهمیت این موضوع آموزش ندیده‌ایم؛ و تنها به وسیله آزمون و خطا و کسب تجربه، به درک کافی از این موضوع رسیده‌ایم. در مدارس تقریبا هیچ حرفی از اهمیت پس‌انداز به زبان نمی‌آید؛ و اغلب ما در بزرگسالی، اجبارا به خاطر وقایع موجود در زندگی، متوجه آن شده‌ایم. اما روش‌های بسیاری وجود دارند تا نسل بعد را آگاه‌تر از نسل خود بسازیم. همه قادریم تا به کودکان خود از سن کم، پیرامون اهمیت پس‌انداز آموزش دهیم. در ادامه ۶ راه جهت آموزش این موضوع کلیدی به کودکان را در اختیار والدین می‌گذاریم.
۱) آموزش‌های خود را از قلّک شروع کنید
قلّک‌ها ابزار بسیار مناسبی به منظور تفهیم مفهوم پس‌انداز به شمار می‌روند. به کودکان خود یک قلّک زیبا هدیه دهید، و از آن‌ها بخواهید تا آن را با اسکناس و سکه پر کنند؛ تا جایی که هیچ فضای خالی در آن باقی نماند. به آن‌ها توضیح دهید که قلّک‌شان مختص پس‌انداز برای آینده است؛ و هرچه بیشتر پس‌انداز کنند، در نهایت پول بیش‌تری در اختیار خواهند داشت.
پیشنهاد مطالعه: «آموزش سواد مالی به کودکان: قلک‌ها مکانی امن برای پس‌انداز»
۲) برای فرزندان‌تان حساب پس‌انداز بانکی افتتاح کنید
هر زمان که قلّک کودک‌تان پر شد، او را با خود به بانک برده، و برایش حساب پس‌انداز افتتاح کنید. قبل از واریز پول، از آن‌ها بخواهید میزان پولی را که در قلّک خود پس‌انداز کرده‌اند، بشمارند؛ تا بتوانند میزان دارایی خود را لمس کنند. به آن‌ها رقم نهایی جهت واریز به حساب‌شان را نشان داده، و در مورد مفهوم سود بانکی و تاثیر آن بر موجودی حساب‌شان نیز با آن‌ها صحبت کنید.
این حساب می‌تواند محرک خوبی برای یادگیری اصول مالی به کودکان‌تان باشد؛ البته اگر بتوانید به آن‌ها بفهمانید که تا زمانی که به پول خود دست نزنند، موجودی حساب‌شان رشد خواهد کرد.
پیشنهاد مطالعه: «آموزش سواد مالی به کودکان: داشتن حساب پس‌انداز»
۳) از شیشه‌های مربای خالی برای پس‌انداز بهره ببرید
هنگامی که کودک‌تان از شما درخواست خرید یک محصول گران‌قیمت (مانند آخرین مدل اسباب‌بازی) کرد، به آن‌ها یاد دهید که می‌تواند برای رسیدن به آن، پولش را پس‌انداز کند. می‌توانید به منظور خرید هر هدفی که فرزندان‌تان در سر دارند، یک شیشه مربای خالی (یا یک قلّک) جداگانه را به پس‌انداز همان کالا اختصاص بدهید؛ سپس آن‌ها را تشویق کنید تا پول توجیبی، یا هر پول دیگری را که به دستشان می‌رسد، در آن شیشه‌ها بیاندازند.
برای مثال اگر به کودکان خود در هر هفته ۱۰ هزار تومان پول می‌دهید، سعی کنید تا اسکناس‌های هزار تومانی در اختیارشان بگذارید؛ با این کار آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند که برای هر کالا به چه میزان پس‌انداز کنند. برای مثال ۲ هزار تومان آن را در شیشه خرید عروسک، ۴ هزار تومان در شیشه پس‌انداز عینک آفتابی و... تقسیم کنند.
برای تشویق پس‌انداز جهت اهداف کوتاه‌مدت فرزندان‌تان، یک تصویر یا یک نقاشی از محصول دلخواه‌شان را بر روی شیشه‌ی پس‌اندازِ مخصوص همان محصول بچسبانید؛ تا بتوانند یک محرک بصری نیز در مسیر پس‌اندازهایشان در اختیار داشته باشند.
۴) یک جدول‌زمانی مناسب ترتیب ببینید
یادگیری همزمان مفهوم پول و زمان برای کودک بسیار طاقت‌فرسا است. تحقیقات نشان داده‌اند که تاثیر یک ساعت آموزش مالی به کودکان، نهایتا پس از پنج ماه از بین می‌رود. جهت تحکیم آموزش‌های مالی‌تان در ذهن کودک، می‌بایست در مسیر خود ثابت‌قدم و راسخ باشد. برای مثال، اگر می‌دانید که قرار است فرزندتان در روز تولدش یک کارت هدیه ۵۰ هزار تومانی کادو بگیرد، می‌بایست قبل از اهدای آن، با او به طور مفصل در مورد بودجه‌بندی پولش صحبت کنید.
فرض کنیم به فرزند خود هفته‌ای ۵ هزار تومان پول توجیبی می‌دهید، و آن‌ها قصد دارند تا برای دست‌یابی به هدف خود ۵۰ هزار تومان پس‌انداز کنند. در جدول زمانی مشخص کنید که برای مثال اگر تمام پول خود را کنار بگذارند، در عرض ده هفته یا تقریبا سه ماه به هدف‌شان می‌رسند.
چطور جدول زمانی تهیه کنیم
برای تهیه جدول زمانی می‌توانید از یک برگه کاغذ بزرگ و یک ماژیک بهره ببرید. در یک سمت کاغذ عدد صفر، و در سمت دیگر عدد ۵۰ هزار (یا هر مقداری که برای رسیدن به هدف‌شان نیاز دارند) بنویسید. رقم پس‌انداز پول‌شان را مرتبا در جدول یادداشت کرده، و دور آن را خط بکشید؛ تا کاملا نمایان باشد. برای تشویق کودکان خود، جدول پساندازشان را به صورت ۲۵ درصد، ۵۰ درصد، ۷۵ درصد با رنگی دیگر طبقه‌بندی کرده، و هرگاه که به این رقم‌ها دست یافتند، به آن‌ها پاداش بدهید. این‌گونه تصویرسازی‌ها، رویکرد بسیار مفیدی جهت تخمین مدت‌زمان مورد نیاز برای رسیدن به هدف، و تماشای رشد پول‌شان خواهد بود.
۵) الگوی رفتاری خوبی برای فرزندان‌تان باشید
کودکان با مشاهده اعمال والدین خود از آن‌ها پیروی می‌کنند. بنابراین بهترین راه جهت آموزش عادت پس‌انداز به کودکان آن است که خودتان به پس‌انداز پول بپردازید. شما حتی می‌توانید شیشه مربای مخصوص خودتان را ترتیب ببینید؛ و به صورت مرتب در آن پول بیاندازید. هم‌چنین، هر گاه که با کودک خود به خرید می‌روید، به آن‌ها چگونگی تمایز میان قیمت‌ها و کالاهای مختلف را نشان دهید؛ سپس دلیل خود پیرامون ترجیح دادن خرید یک کالا نسبت به کالای دیگر را به آن‌ها بفهمانید.
در موقعیت‌های مختلف، نصیحت خود را پیرامون پس‌انداز بخشی از هر پولی که به دستشان می‌رسد، مرتبا تکرار کنید.
۶) با کودکان‌تان مکالمات آموزشی ترتیب ببینید
یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌توانید در مسیر سوادآموزی مالی به کودکان‌تان انجام دهید، تدارک مکالمات مستمر پیرامون پول به آن‌ها است. پول نباید تبدیل به موضوعی ترسناک یا خجالت‌آور شود. از مکالمات مالی به عنوان لحظات آموزشی بهره ببرید.
به فرزندان خود بگویید که می‌توانید به آن‌ها پول توجیبی بدهید، اما به شرطی که بخشی از آن را با هدف رسیدن به خواسته‌هایشان، پس‌انداز کنند. به علاوه، به آن‌ها نشان دهید که پساندازشان در درازمدت به چه میزان می‌تواند افزایش بیابد.
هم‌چنین پیرامون تفاوت میان نیازها و خواسته‌ها نیز با کودکان‌تان صحبت کرده، و به آن‌ها بگویید که همواره برای شنیدن صحبت‌ها و سوالات آن‌ها پیرامون پول و پس‌انداز، دو گوش شنوا دارید. از آن‌ها بپرسید که برای دست‌یابی به چه هدفی پس‌انداز می‌کنند؟ و آینده خود را چگونه متصور می‌شوند؟
پیشنهاد مطالعه: «پول توجیبی و برنامه خرج: طبقه‌بندی و هدف‌گذاری»
پرسیدن سوالات مناسب، می‌تواند خیال آن‌ها را بابت سختی‌ها و آسانی‌های پیرامون پول راحت کند. به فرزندان خود این اعتماد را بدهید که همواره جواب‌گوی سوالات آن‌ها هستید؛ این امر کودکان‌تان را تشویق می‌کند تا در مورد پیشرفت خود کنجکاو شده، و به آموزه‌های خود استمرار ببخشند.
کلام آخر
آموزش نحوه پس‌انداز پول به کودکان فرایند بسیار دشواری است. گاهی والدین، صحبت پیرامون مواد مخدر را بر صحبت پیرامون مسائل مالی ترجیح می‌دهند. اما شما می‌توانید با استفاده از این نکات، کودک خود را مهیای درک مفاهیم پولی کنید. این امر به نوعی سرمایه‌گذاری در علم آن‌ها خواهد بود؛ و چه کسی است که نداند علم و دانش، پرسود‌ترین نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود؟
