یکی از نظرسنجیهای مهم انجامشده در سالهای اخیر که برای ارزیابیِ نگرشهای مالیِ جوانان طراحی شده بود، نشان داد که گروهی از آنها هنوز راه درازی تا رسیدن به استقلال مالی در زندگیشان در پیش دارند و این گروه کسانی نبودند جز گروه زنانی که در این نظرسنجی شرکت کرده بودند. این موضوع بسیار ناراحتکننده است که خانمها بهرغم پیشرفتهای زیادی که داشتهاند، در صنعت مالی جا ماندهاند و آنگونه که باید پلههای ترقی را طی نکردهاند.
طبق این نظرسنجی، احتمال اینکه زنانِ جوان دارای حساب سرمایهگذاری باشند، نصف مردانِ جوان بود؛ البته این موضوع به این معنا نیست که زنان علاقهای به امور مالی نداشتند، بلکه آنها غالباً در چند شغل شاغل بودند، پسانداز میکردند، وامهایشان را میپرداختند و به اهمیت برنامهی مالی نیز واقف بودند. اما فقط سرمایهگذاری نمیکردند. دلیلش چیست؟
پژوهشی در اواخر دههی 90 از برَد باربِر (Brad M. Barber) و تِرانس اودین (Terrance Odean) چنین نتیجه گرفت که زنان اگرچه خصلتهای زیادی داشتند که میتوانست از آنها سرمایهگذارانِ خوبی بسازد، اما اعتمادبهنفسِ بسیار کمتری از مردان در قابلیتهای سرمایهگذاریشان داشتند. نظرسنجیِ تازهی دیگری از BlackRock نشان میدهد که حتی زمانی که زنان حساب سرمایهگذاری باز کرده بودند، بیشترِ پولشان را خارج از حسابها نگه میداشتند.
آیا مسئله فقط بحران اعتمادبهنفس است یا از جای دیگری آب میخورَد؟ بهطور کلّی، ما زنان پیشرفتهای زیادی را پشتسر گذاشتهایم. در دانشگاهها از مردان جلو زدهایم، 47 درصدِ نیروی کار را تشکیل دادهایم، پا در میدانهایی گذاشتهایم که قبلاً تحت تصاحب مردان بوده است و با نرخی بیسابقه با رأی مردم به مناصب دولتی راه یافتهایم؛ اما بهرغم همهی این پیشرفتها، بسیاری از ما بهگونهای سرمایهگذاری نمیکنیم که بتوانیم به استقلال و امنیت مالی برسیم. راهحل چیست؟
زنان باید از همین حالا دست به سرمایهگذاری بزنند
آمار زیادی وجود دارد که از شکاف درآمدی بین جنسیتها خبر میدهد. افزون بر آن، بیشتر بودنِ طول عمر زنان از مردان امری ثابتشده است. بنابراین، اهمیت سرمایهگذاری برای جبران این شکاف روشن است.
دریافت درآمدِ کمتر به این معنیست که زنان باید بیش از مردان پولهایشان را پسانداز و سرمایهگذاری کنند. طول عمرِ بیشتر نیز نیازمند پسانداز بازنشستگیِ بیشتر است تا طول عمرِ پولتان از شما کمتر نباشد. از نظر من، راهحلِ این معضل این است که نهتنها زنان را به سمت سرمایهگذاری - بلکه در شرایط مناسب، به سمت سرمایهگذاریِ جسورانه - سوق دهیم. اما مسئله این است که چطور!
معتقدیم که کلید حل این مسئله نیز، مثل بسیاری از مسائل دیگر، در معمازدایی از سرمایهگذاری نهفته است. اغلب هرچه بیشتر دربارهی چیزی بدانیم، بیشتر ترسمان از آن فرومیریزد. پس اولین عملیاتِ کسانی که جایگاهی در حمایت از آموزش مالی دارند -شامل برنامهریزانِ مالی، مدرسان، کارفرمایان، و والدین- این است که تا میتوانند اطلاعرسانی کنند. به همه، مخصوصاً زنان و دختران، کمک کنید که مباحث اولیهی مالی را درک کنند. تشویقشان کنید که به اهدافشان بیندیشند و ریسکهای بازار را، در چشماندازی درازمدت، به چشم فرصت ببینند. اگر شرایط مناسب باشد، حتی ممکن است به کسی کمک کنید که حسابی باز کند و سرمایهگذاریِ اولیهاش را انجام دهد.
هرکسی میتواند با برداشتن قدمهای اساسیِ زیر در این راه به پیش برود:
۱) با باز کردن یک حساب پسانداز اضطراری دستبهکار شوید
اولین قدمی که باید به سوی امنیت مالی بردارید این است که در حساب پساندازی بهنام پسانداز روز مبادا حداقل بهاندازهی سه تا شش ماه از هزینههای غیرمنتظرهتان پول داشته باشید. این پول نهتنها در مواقع اضطراری دستتان را میگیرد، بلکه میتواند اعتمادبهنفسِ سرمایهگذاریتان را بالا ببرد و کمکتان کند که رکودهای بازار را پشتسر بگذارید.
۲) تکلیف دوران بازنشستگیتان را مشخص کنید
چه در دههی سوم زندگیتان باشید چه چهارم، نمیتوانید و نباید خطر به تعویقاندازیِ پسانداز کردن برای بازنشستگیتان را به جان بخرید و با اینکه زنان به اولویت دادن به نیازهای دیگران معروفاند، وقتی موضوع بازنشستگی در میان باشد، باید به خودشان فکر کنند. با بهرهگیریِ تمام و کمال از یک برنامهی بازنشستگیِ شرکتی، کنترل آیندهی مالیتان را در دست بگیرید. حداقل بهاندازهی شرکتتان، یا بیشتر اگر قادرید، در صندوق بازنشستگیتان پسانداز کنید. اگر بیمهی شرکتی ندارید، حساب بازنشستگی شخصی باز کنید. نکتهی مهم این است که هرچه سریعتر و هرچه بیشتر پسانداز کنید. طول عمر بالای 90 سال در حال متداولتر شدن است. باید پیشاپیش آماده باشید.
۳) در بورس سرمایهگذاری کنید
بخشی از این آمادگی در واقع یادگیریِ بهرهگیریِ همهجانبه از پولتان است، که سرمایهگذاری در بورس میتواند گامی در این راه باشد. ممکن است اولین فکری که به ذهنتان خطور میکند این باشد که دلتان نمیخواهد ریسک کنید. رکودهای بازاری مسلماً گاهی پیش میآیند، اما احتیاطِ بیشازحد نیز میتواند به ضررتان تمام شود.
۴) برای سایر اهداف مالیتان برنامه بچینید
بعد از اینکه شروع به پسانداز و سرمایهگذاری برای دوران بازنشستگیتان کردید، به حوزههای دیگرِ زندگیتان روی آورید. اهداف دیگرتان را در نظر بگیرید، مثل پیشپرداخت خانه، تحصیل فرزندان، یا سفر رفتن. سرمایهگذاریِ بخشی از پساندازهایتان در بورس ممکن است شما را سریعتر به این اهداف برساند، چنانچه پولی را که فکر میکنید در سه تا پنج سال آینده نیاز خواهید داشت در بازارهای کمریسکتر سرمایهگذاری کنید. ایدهآلِ سرمایهگذاری در بورس این است که درازمدت باشد، بدانید چه حدّی از ریسک را میتوانید تاب آورید و وضعیت مالیتان چه حدّی از ریسکپذیری را به شما اجازه میدهد.
۵) از دیگران کمک و راهنمایی بگیرید
وقتی سؤالی برایتان پیش میآید، آن را از کسی که مدیریت منافعتان را بر عهده دارد، از کارگزارتان، یا حتی از اعضای خانواده و دوستانِ مطلعتان بپرسید. مهم این است که حتماً از یک نفر بپرسید. همچنین، منابع راهنمای متعددی در اینترنت برای سرمایهگذاری وجود دارد. به کمک بیشتری نیاز دارید؟ میتوانید از مشاورانِ مالی راهنمایی بگیرید. من مشاورانِ مالی را به چشم معلمان خصوصیای میبینم که شما را در مسیر نگه میدارند و هدایتتان میکنند، کسانی که بدونِ آنها ممکن است وسوسه شوید که دست از تلاش بردارید. مشاورِ مالیتان باید از احساسات، اوضاع، و اهدافتان باخبر باشد. هیچوقت در پرسیدن سؤالهایتان مکث نکنید، از جمله سؤالاتتان دربارهی حقالزحمهی مشاورتان.
هیچ زمانی بهتر از همین الان نیست
زمان عامل مهمی در سرمایهگذاریست. اگر تصور میکنید زمانِ درازی برای سرمایهگذاری پپشِ رو دارید، چندان این فکرتان درست نیست؛ زیرا این کار باعث میشود این اقدام مهم را به تصور اینکه زمان زیادی در انتظارتان است، پشت گوش بیندازید. حرف ما به این معنی نیست که نمیتوانید بعدها شروع به سرمایهگذاری کنید، بلکه میگوییم هرچه زودتر این کار را انجام دهید. به سرمایهگذاریِ پولهایتان پایبند بمانی.د این کار باعث میشود راحتتر فرازونشیبهای اجتنابناپذیرِ مالی را پشت سر بگذارید. باید بیشترین بهره را از پساندازهایی که با زحمت بهدست آوردهاید، ببرید و از طریق سرمایهگذاری به استقلال مالی برسید. چنین کاری به پول هنگفتی نیاز ندارد؛ فقط باید اقدام کنید و هیچ زمانی بهتر از همین الان نیست.