«موفقیت با انضباط شخصی آغاز میشود» این جمله معروف از ساندی آدلاجا از افراد شناخته شده در جهان است. علاوه بر آدلاجا، نقلقولهای زیبای دیگری از بزرگانی چون امی مورین، برایان تریسی، سوکانت راتناکار و... در رابطه با انضباط شخصی گفته شده است که همه آنها حکایت از تاثیر انضباط شخصی بر موفقیت افراد دارند. داشتن انضباط شخصی کار سختی نیست، اما شاید وقتی صحبت از آن میشود، بسیاری از ما آن را سخت و حتی غیرممکن بدانیم و با خود بگوییم «ما انضباط شخصی را دوست داریم، اما چون بر تمام جنبههای زندگی خود کنترل کامل نداریم، نمیتوانیم آن را ایجاد کنیم.» اما واقعا اینطور نیست. اصلا نیاز نیست برای داشتن انضباط شخصی، به همه جنبههای زندگی خود تسلط داشته باشید. تنها چیزی که لازم است توجه به نکات مربوط به انضباط شخصی و تمرین مداوم آنها است.
انضباط شخصی چیست؟
برای آنکه بدانیم چگونه میتوان انضباط شخصی را ایجاد کرد ابتدا باید تعریف مشخصی از انضباط شخصی داشته باشیم. از انضباط شخصی، تعاریف گستردهای ارائه شده است. از جمله آنکه؛ انضباط شخصی به معنای خود کنترلی جهت اجتناب از افراط و تفریط در هر موضوعی است. انضباط شخصی همچنین به معنای توانایی کنترل بر خود یا مجبور کردن خود به انجام کارهاست، آن هم قبل از آنکه کسی بگوید آن کار انجام دهید. فرهنگ لغت کمبریج انضباط شخصی را اینگونه تعریف میکند: «توانایی وادار کردن خود به انجام کارهایی که میدانید باید انجام دهید، حتی زمانی که نمیخواهید.»
جالب است بدانید انضباط شخصی گاهی ممکن است با آرامش افراد در تضاد باشد. به عنوان مثال، ممکن است به دنبال تناسب اندام باشید، در این صورت مجبورید هر روز صبح ساعت 6 از خواب بیدار شوید و به باشگاه بروید. این موضوع ممکن است آرامش شما را به هم بریزد، اما در عوض به هدف خود میرسید. یا در امور مالی، انضباط شخصی میتواند با مسائلی چن صرفهجویی و گذشتن از برخی لذتهای خرج کردن همراه باشد. عادتی که میتواند به ثروتمند شدن شما نیز کمک کند. این مثال نشان میدهد که انضباط شخصی با کنترل ذهن بر محددیتها، جهت رسیدن به اهداف دلالت دارد. بنابراین، یکی از ویژگیهایی که با مدیریت مالی شخصی نیز در ارتباط است، توانایی چشمپوشی از لذتهای آنی است. با توجه به این تعریف، میتوان انضباط شخصی را نوعی مهارت دانست که با شناخت درست و تمرین منظم آن به دست میآید.
۱) شمارش معکوس، سپس اقدام کنید
داشتن انضباط شخصی کار سختی نیست، ولی ممکن است بسیاری از افراد، انجام آن را سخت بدانند و برای شرع آن انگیزه لازم را نداشته باشند. حتی برخی از افراد ممکن است به دلیل تنبلی یا محدودیتهای ذهنی، هیچگاه سراغ آن نروند. وقتی احساس میکنید بیانگیزه هستید، یک راهکار عالی تجسم آن کار و شمارش معکوس از ده است. بعد از آن خودتان را مجبور کنید تا کاری را که قرار است انجام شود، انجام دهید. یک شمارش معکوس سریع میتواند به شما کمک کند تا فضای ذهنی مناسب برای ایجاد انگیزه را به دست آورید. اگر در مسائل مالی انضباط شخصی ندارید، این کار را با پسانداز کردن آغاز کنید.
گاهی اوقات تنها چیزی که نیاز داریم کمی فشار یا اجبار برای برداشتن گام ابتدایی است. چه بهتر که این فشار را خودمان ایجاد کنیم.
۲) اهداف خود را بنویسید
نوشتن اهداف، یک راهکار عالی است که شما را به اهدافتان نزدیک میکند. نوشتن اهداف، شگردی است که بسیاری از روانشناسان نیز از آن برای درمان مراجعان خود استفاده میکنند. البته درمانجویان، مشکلات و یا علایق خود را مینویسند. در هر صورت نوشتن، قدرت بالایی جهت جذب اهداف دارد. بعد از آنکه اهداف خود را نوشتید، آن را در جایی نزدیک خود قرار دهید تا همیشه به آن دسترسی داشته باشید. یا به عبارتی جلوی چشمانتان باشد. بهتر است اهداف نوشته شده، تاکتیکها و یا راههای رسیدن به اهداف نیز مشخص باشد تا طی کردن مسیر، سریعتر و آسانتر باشد.
۳) به خود یادآوری کنید که چرا شروع کردید
این تکنیک نیز یکی از راهکارهای مهمی است که باعث میشود تا شما در مسیر اهداف خود انگیزه کافی را داشته باشید. یادآوری کردن اهداف در زمانی که انگیزه خود را به دلایل مختلف از دست میهید و یا دچار تنبلی و بیحوصلگی میشوید، بسیار کاربردی است و شما را به ادامه مسیر ترغیب میکند. مثلا اگر میخواهید به امور مالی خود انضباط داشته باشید، اهداف خود را از این کار یادآوری کنید. آیا قرار است با این کار یک سرمایه گذاری جدید را آغاز کنید؟ میخاهید یک ماشین لوکس برای خود بخرید؟ هدفتان هر چه که هست، حتما آن را به خود یادآوری کنید.
۴) از اهداف کوچک شروع کنید
شروع کردن از اهداف کوچک، باعث میشود تا زودتر به موفقیت برسید و اعتماد به نفس لازم را به دست آورید به عنوان مثال اگر هدف نهایی شما دویدن 5 مایل بدون توقف است، هدف اولیه را یک چهارم مایل بدون توقف تعیین کنید. یا در امور مالی نیاز نیست حتما پس انداز خود را با مبالغ بزرگ شروع کنید، در ابتدا به جای آنکه نصف درآمد خود را پس انداز کنید، یک چهارم آن را کنار بگذارید، ولی به تدریج این مبلغ را بیشتر کنید تا زودتر به اهداف خود برسید اگر قرار باشد همیشه مبلغ خرد را جهت پس انداز در نظر بگیرید، به جایی نمیرسید
اگر قرار باشد از همان ابتدا اهداف بزرگی را برای خود تعیین کنید، ممکن است زود خسته شوید و یا انگیزه خود را از دست بدهید.
۵) اولویتبندی را تمرین کنید
اولویتبندی به معنای تعیین اهداف بر اساس معیارهای مختلف از جمله ترتیب اهمیت آنها است. با اولویتبندی مشخص میکنید که کدام یک از اهداف شما ارزش تلاش و گذاشتن وقت بیشتر را دارد. میتوانید اولویتبندی خود را برعکس این شیوه نیز اجرا کنید. مثلا اولویت را از کارهایی که چندان برایتان دلچسب نیست و دائما آنها را به تعویق میاندازید، شروع کنید. این باعث میشود تا از شر کارهایی که جذابیت چندانی برایتان ندارد، خلاص شوید. یک شیوه اولویتبندی نیز شروع کارها بر اساس مدت زمان اجرای آنهاست، یعنی کارهایی که زمان کمتری از شما میگیرند. در هر صورت نحوه اولویتبندی به خود شما بستگی دارد. با کمی تمرین در نهایت متوجه خواهید شد که کدام اولویتبندی انگیزه بیشتری به شما میدهد.
۶) نقاط ضعف و قوت را بشناسید
شناسایی نقاط ضعف باعث میشود تا محدودیتهای خود را بهتر بشناسید و برای ایجاد انضباط شخصی آنها را از خود دور کنید. مثلا اگر مجبور هستید هر روز صبح سرکار برید و یا دوست دارید در باشگاه بدنسازی ثبت نام کنید، اما از طرفی اهل شبنشینی هستید، میتوانید با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا با تنظیم خواب خود به راحتی بتوانید در باشگاه یا محل کار خود آماده شوید. شناسایی نقاط قوت نیز باعث میشود تا با استعدادها و تواناییهای خود آگاه شوید.
۷) هر روز تمرین کنید
ما با نظم و انضباط به دنیا نیامدهایم؛ شاید برخی از افراد به طور ژنتیکی، در برخی از زمینهها، دارای ذهنیت انظباط شخصی باشند؛ اما به طور کلی انضباط شخصی یک مهارت است که با یادگیری و تمرین روزانه تقویت میشود.
انضباط شخصی، مانند هر رفتاری، آموختنی است و با تمرین تبدیل به عادت میشود. بنابراین نقش تمرین را دستکم نگیرید و با تمرین این مهارت مهم، آن را تقویت کنید.
با انضباط شخصی، قدرت بیابید
انضباط شخصی، پیش از آنکه عاملی مربوط به امور بیرونی باشد، نشات گرفته از ذهن ما است. از این رو برای آنکه بتوانید به انضباط شخصی برسید، در کنار نکاتی که به آنها اشاره کردیم، بر ذهنیت خود و حذف برخی از باورهای اشتباه نیز کار کنید. مارکوس اورلیوس از فیلسوفان بزرگ رومی، جملهای دارد که به خوبی قدرت تسلط بر ذهن و تاثیر آن بر زندگی را نشان میهد. او گفته است: «شما بر ذهن خود قدرت دارید، نه رویدادهای بیرونی. این را درک کنید و قدرت بیابید.» یادگیری رهبری و کنترل بر خود و دیگران، همه و همه به انضباط شخصی مربوط است و باعث شادی، موفقیت و رضایت از خود میشود. مطالعات نشان میدهد افرادی که دارای انضباط شخصی هستند، در زندگی احساس شادی و رضایت بیشتری دارند؛ زیرا با نظم و انضباط و خودکنترلی به همه اهداف تعیین شده خود دست مییابند. همانطور که جیم ران، کارآفرین موفق آمریکایی نیز گفته است: «انضباط شخصی، پلی بین اهداف تعریف شده و اهداف انجام شده است.»