در بخش پیشین، به تعریف مفهوم ریسک مالی پرداختیم و به طور مختصر، ریسک‌های مختلفی را که افراد در زندگی با آن‌ها مواجه می‌شوند، شرح دادیم. در این بخش از مقاله، به نحوه ارزیابی ریسک می‌پردازیم و همچنین اشکالی دیگری از ریسک مالی مانند ریسک تورم، بی پولی، مرگ زود هنگام و ریسک نقدینگی و ربط آن‌ها به مدیریت مالی شخصی را بررسی می‌کنیم.
ارزیابی ریسک به چه صورت انجام می‌گیرد؟
در مورد سرمایه‌گذاری‌های شخصی و ارزیابی ریسک در این سرمایه‌گذاری‌ها باید به دو نوع مفهوم دقت کنیم: تحمل ریسک‌پذیر و ظرفیت ریسک‌پذیری.
ریسک پذیری یا تحمل ریسک
به حداکثر ریسکی که یک سرمایه‌گذار با آن راحت باشد، یا درجه‌ای از عدم ثباتی که یک سرمایه‌گذار قادر یامایل به تحمل آن است، ریسک پذیری یا تحمل ریسک می‌گویند. به عبارت دیگر، میزان نوسان سرمایه‌گذاری‌ای که یک شخص می‌تواند از پس آن برآید و خواب شب را از او نگیرد تحمل ریسک پذیری او گفته می‌شود. ریسک‌پذیری عموما به سن، میزان درآمد، اهداف مالی، سبک زندگی فعلی و شرایط خانوادگی بستگی دارد. معمولا هر چه سن فرد بالاتر می‌رود از درجه تحمل ریسک‌پذیری او کاسته می‌شود. در سرمایه گذاری ها باید این ویژگی را در خود بشناسیم. هر چه ریسک‌پذیری کمتری داشته باشیم باید به سرمایه گذاری‌های ایمن تر روی بیاوریم.
ظرفیت ریسک‌پذیری
مقدار ریسکی که هر سرمایه‌گذار برای رسیدن به اهداف مالی خود «می‌بایست» آن را بپذیرید، ظرفیت ریسک‌پذیری می‌گویند. نرخ سود مورد نیاز برای رسیدن به اهداف مالی را می‌توان با دو فاکتور «چشم‌انداز زمانی» و «درآمد موردنیازش» تخمین زد. سپس، نرخ سود به سرمایه‌گذار نشان می‌دهد که چطور نوع سرمایه‌گذاری و ریسک مناسب حال خود را انتخاب کند. هر چه پول بیش‌تری در اختیارمان باشد ریسک کمتری برای رسیدن به اهداف‌مان نیاز خواهیم داشت. به همین دلیل است که میزان پس‌انداز برای آینده مالی هر شخص بسیار حیاتی است.
ریسک‌های مالی چطور به شخص ربط پیدا می‌کند؟
تا به این‌جا درک مناسبی از ریسک مالی، نحوه دسته‌بندی آن، و انواع ریسک‌هایی که به سرمایه‌گذاری ربط دارند، پیدا کردیم؛ اکنون بد نیست که با تمرین و ممارست، این ریسک‌های مالی‌ای که همیشه با آن‌ها سر و کار داریم را بشناسیم و بهتر درک‌شان کنیم. چند مورد از ریسک‌هایی که برای اطمینان جهت چیدن برنامه مالی دقیق می‌بایست توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشته باشیم، عبارتند از:
بی‌پول شدن
متأسفانه افراد بسیاری در دام این ریسک می‌افتند. بسیاری از مردم در حالی وارد سال‌های طلایی بازنشستگی می‌شوند که هیچ پس‌اندازی را مناسب حال زندگی‌شان کنار نگذاشته‌اند. به همین خاطر مهم است که عمل پس‌انداز را از سن کم شروع کنیم و مطمئن شویم که پس‌اندازمان برای باقی زندگی کافی است. همچنین می‌بایست پولمان را سرمایه‌گذاری کنیم و با افزایش سال‌به‌سال پولمان، خود را به اهداف مالی‌مان نزدیک و نزدیک‌تر کنیم.
مرگ زودهنگام
شاید کمی بی‌رحمانه به نظر بیاید اما این یک ریسک بسیار واقعی است که می‌بایست آن را جدی گرفت. دو ریسک در مورد مرگ زودهنگام وجود دارد. اول آن که در شرایطی بمیریم که هنوز افراد دیگری باشند به ما وابستگی مالی دارند. این ریسک را با خرید بیمه عمر می‌توان از بین برد.
دومین ریسک مربوط به مرگ زودهنگام این است که فرصت لذت بردن از سرمایه و سخت‌کوشی خود را از دست بدهیم. همه باید به خاطر داشته باشیم که می‌بایست میان خرج و پس‌انداز پولمان تعادل برقرار کنیم. اگر امروز به خودمان زجر بدهیم، تمرکز به فردا هیچ منطقی برای‌مان نخواهد داشت. هیچ تضمینی وجود ندارد که تا فردا زنده بمانیم؛ بنابراین می‌بایست از امروز خود نهایت استفاده را ببریم و در عین حال می‌بایست در مسیر اهداف آینده‌مان نیز حرکت کنیم.
ریسک سرمایه‌گذاری
بالا و پایین‌های بسیاری در مسیر سرمایه‌گذاری وجود دارد. به یاد داشته باشید که ریسک بالاتر نوید سود بالاتر نیز می‌دهد. وقتی این حقیقت را بفهمیم، می‌توانیم از آن به نفع خودمان استفاده و پول بیش‌تری برای آینده‌مان دست و پا کنیم.
همان‌طور که قبل‌تر اشاره کردیم، برای چیدن یک برنامه سرمایه‌گذاری درست و پایبند ماندن به آن، می‌بایست تحمل و ظرفیت ریسک‌پذیری خود را به‌خوبی درک کنیم. توجهات ویژه به برنامه سرمایه‌گذاری‌مان بهایی است که باید بپردازیم‌شان؛ همچنین استراتژی کلی سرمایه‌گذاری‌مان، و تسلطی که می‌بایست در هنگام بالا و پایین‌ها داشته باشیم نیز همگی مهم هستند.
ریسک تورم
هیچ‌کس از شر این ریسک در امان نیست. قدرت خرید اسکناس‌های‌مان هر سال کم‌تر و کم‌تر می‌شوند. دیگر همه می‌دانند که با مقدار پول مشابه نمی‌توان مقدار اجناس مشابه پارسال را خرید.
به عبارت دیگر، برای محافظت در برابر این ریسک می‌بایست خیال خود را راحت کنیم که پولمان در جایی سرمایه‌گذاری شده و رشد می‌کند. اگر این‌طور نباشد، هر سالی که می‌گذرد (به خاطر تورم) ضرر می‌دهیم. حتی سال‌هایی که نرخ تورم پایین باشد نیز نباید این ریسک را به جان بخریم؛ چون هر سال داریم به بازنشستگی‌مان نزدیک‌تر می‌شویم. سرمایه‌گذاری به همین دلیل بسیار مهم است.
ریسک نقدینگی
ریسک نداشتن پول کافی برای روز مبادا را ریسک نقدینگی می‌گویند. پس‌انداز روز مبادا یک ابزار مالی به‌شدت مهم و حیاتی است. می‌بایست به اندازه هزینه‌های حداقل ۳ تا ۶ ماه زندگی‌مان پس‌انداز داشته باشیم تا بتوانیم از خود و دارایی‌ها‌ی‌مان در برابر شرایط غیر قابل پیش‌بینی محافظت کنیم. اگر در حال حاضر صاحب تجارت هستید یا در بخش املاک سرمایه‌گذاری کرده‌اید، داشتن یک مقدار نقدینگی اضافه برای هزینه‌های غیر قابل پیش‌بینی به نظر ابزار مالی مهم نمی‌آید. اما شک نکنید که برای موفقیت در درازمدت شدیدا حیاتی است.
پیشروی با مدیریت ریسک مالی
نمی‌توان منکر ریسک در زندگی شد. ریسک‌های متعددی بر سر راه‌مان قرار می‌گیرند و ما را مجبور به اتخاذ تصمیمات مالی دشوار می‌کنند. به همین دلیل بسیار مهم است که از خود در برابر تمام ریسک‌هایی که وارد زندگی مالی‌مان می‌شود مراقبت کنیم. خبر خوب این است که چندین روش برای جلوگیری از ریسک وجود دارد؛ مانند برپایی یک نقشه مالی دقیق و کنار گذاشتن پس‌انداز روز مبادا. با این روش‌ها می‌توانیم خودمان را در برابر ریسک‌های ریز و درشت زندگی بیمه کنیم.
به علاوه، با اتخاذ بیمه مناسب و استراتژی‌های مدیریت ریسک می‌توانیم از امور مالی آینده خود و خانواده‌مان در برابر انواع ریسک‌ها بهتر مراقبت کنیم. بهترین استراتژی مبارزه با ریسک مالی، به وسیله داشتن یک برنامه مالی دقیق تعریف می‌شود.
