یادگیری سواد مالی و توانمندی اقتصادی در نهایت منجر به آزادی مالی میشود. سواد مالی به شما کمک میکند تا انتخابهای هوشمندانهای برای هزینه کردن پولتان انجام دهیدو هرآنچه را که میخواهید در هر زمانی بخرید؛ میتوانید شرط خرید را بپذیرید یا نپذیرید. شرایط آزادی مالی در حال حاضر برای زنان و مردان برابر نیست و آنچه میتواند در این برابری موثر باشد آموزشهای مالی و بهرهمندی از سواد مالی است.
زمانی که به دنبال آموزش سواد مالی به زنان هستیم، نکتهای که بیش از همه، اهمیت دارد این است که بدانیم چرا به دنبال انجام این کار هستیم و چرا زنان را از مردان تفکیک کردهایم؟
چرا توانمندسازی مالی زنان به لحاظ فردی اهمیت دارد؟
توانمند شدن زنان به لحاظ مالی به اندازهی مردان و حتی بیش از آن اهمیت دارد، زیرا متوسط عمر زنان از مردان بیشتر است؛ از طرف دیگر، میزان دستمزد و حقوق برای زنان کمتر از مردان است و زنان همواره جایگاههای پایینتر را به دست میآورند. بنابراین ضروری به نظر می رسد که زنان بر روی آموزش و توانمندسازی خود تمرکز کرده و سختتر کار کنند، مسئولیت هزینههایشان را بپذیرند و برای دوران بازنشستگی خود اندوخته و سرمایهای قابل اتکا، کنار بگذارند.
توانمندی و استقلال مالی، احساس آزادی بیشتری را در زنان ایجاد میکند. بهدست آوردن چیزهایی که حاصل و دستاورد تلاش خود زنان است، به آنها احساس ارزشمند بودن میدهد. توانمندسازی مالی موجب کاهش نگرانی و استرس میشود و احساس خوشبختی را در زنان افزایش میدهد و به آنها قدرت میدهد تا آن چه را که دوست دارند برای خودشان تهیه کنند، حتی اگر تهیهی آن موارد از نظر دیگران، غیرضروری به نظر برسد. داشتن این احساسات مثبت بر کیفیت روابط با اطرافیان نیز تاثیر میگذارد و آن را بهبود میبخشد.
زنانی که شاغل هستند، علاوه بر دارا بودن هویت یک زن و یا مادر، هویتی اجتماعی برای خود شکل میدهند که به آنها اعتمادبهنفس و حس خدمت بیشتر به خانواده و جامعه را میدهد، و این موضوع موجب شادی و رضایت بیشتر در آنان میشود. مهمتر از تمام این موارد، احساس امنیت است که از طریق توانمندسازی مالی ممکن میشود.
چرا توانمندسازی زنان به لحاظ اجتماعی اهمیت دارد؟
امروزه اهمیت توانمندسازی زنان در همه عرصههای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آشکار شده و از پیشنیازهای توسعه در کشورها است. چنانچه زنها به عنوان نیمی از جمعیت کشور، در حوزههای مالی و اقتصادی بهخصوص تولید وارد شوند، رشد اقتصادی را در جامعه افزایش میدهند و کمک شایانی به رفع فقر و بهبود وضعیت معیشت جامعه میکنند.
در جوامع توسعهیافته، حضور زنان در عرصههای مختلف، موثرتر و پررنگتر است و زنان به عنوان نیرویی اساسی در ساختار اقتصادی فعالیت میکنند. این کشورها شرایط و الزامات حضور بهتر و موثرتر زنان را از راههای گوناگون مانند در نظر گرفتن سهمیه برای حضور زنــان در عرصه های شغلی بالاتر مانند نمایندگی مجلس یا شغلهای وزارتی و مدیریتی، دورههای آموزش کارآفرینی به صورت مداوم، حمایت مالی از زنان کارآفرین، ایجاد موسسات مالی تخصصی و ویژه در این زمینه، ایجاد مراکز مشاوره به صورت فراگیر، گسترش بیمه های تامین اجتماعی و ایجاد مشاغل خانگی کوچک و متوسط فراهم کردهاند. در واقع، نرخ دسترسی زنان به فرصتهای اقتصادی و اشتغال، بیانگر وضعیت اجتماعی زنان در یک جامعه است.
تحقیقات انجام شده نشان میدهد، زمانی که زنان به لحاظ مالی توانمند باشند، رضایت آنها از زندگی افزایش یافته و این امر میتواند موجب دوام خانواده شود. زنان توانمند، فرزندان توانمند را که سازندگان نسل آینده هستند، تربیت میکنند و این موضوعی مهم برای هر جامعهای است. بهعلاوه زمانی که زنان سرپرست خانوار، به لحاظ مالی توانمند باشند، آسیبهای اجتماعیای که پیامد فقر است مانند فساد، نیز کاهش مییابد.
توانمندسازی مالی زنان به چه معناست؟
تعریفهای مختلفی از توانمندسازی زنان شده است:
توانمندسازی یعنی این که به سطحی از توسعه فردی دست یابیم که بتوانیم بر اساس خواستههای خود امکان انتخاب داشته باشیم.
توانمندسازی است اصطلاحی است برای توصیف« هموار کردن راه خود برای تلاش در جهت دستیابی به اهداف شخصی».
مک کللند، «میل به موفقیت» را اساسیترین نیاز در انسان دانسته و مشارکت در موفقیتطلبی را عاملی انگیزشی میداند که زمینهساز توانمندسازي است.
توانمندسازی، فرآیندی است که طی آن زنان از نیازها و خواستههای درونی خود آگاه میشوند، جرئت دستیابی به هدف را در خود تقویت میکنند و از توانایی لازم برای عملی کردن خواستههای خود برخوردار میشوند.
توانمندسازی زنان به این معنی است که آنها بر شرم بیمورد خود فائق آیند؛ کردار و گفتارشان حاکی از اعتمادبهنفس و اطمینان خاطر باشد؛ قادر به ارزیابی صحیح و شناخت واقعی خویش باشند؛ به استعدادها و محدودیتهای درونی خویش آگاه باشند؛ قدرت رویارویی با دشواریها را داشته باشند و در رفع آن بکوشند. از اهداف مورد نظر و توان عملی ساختن آن شناختی دقیق به دست بیاورند؛ از توانایی و قابلیت نیل به اهداف خود بهرهمند باشند و بتوانند با افزایش توانمندی خویش به هدفهای مورد نظر دست پیدا کنند.
نظریههای توانمندسازی خواستار قدرت دادن به زنان، نه به معنای برتری یک فرد بر فرد دیگر هستند، بلکه به معنای افزایش توان آنها برای اتکا به خود و گسترش حق انتخاب در زندگی هستند.
چرا زنان را از مردان تفکیک کردهایم؟
برای پاسخ گفتن به این سوال ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم: آیا مسیر موفقیت برای زنان و مردان متفاوت است؟
اعتقاد ما این است که مسیر موفقیت برای زنان و مردان مشابه است اما زنان با دشواری بیشتری این مسیر را طی میکنند. حال این سوال مطرح میشود: چرا زنان با دشواری بیشتری این مسیر را طی میکنند؟
همانطور که گفته شد، مطالعات و نظریات مختلف، موید عقب نگهداشته شدن زنان در عرصههای مختلف است. فرهنگ جوامع، حضور زنان در عرصههای اقتصادی و مالی را نمیپذیرد و مشارکت در امور مالی را کاری مردانه میداند، به علاوه؛ خود زنان نیز در نتیجه تربیت تاریخی و اجتماعی، اعتماد به نفس کافی برای حضور در عرصههای اقتصادی را ندارند، بنابراین آموزش سواد مالی به زنان، نیازمند توجه ویژه است و به عبارتی دیگر باید پیشنیازهای این دانش در آنها فراهم شود تا بتوانند در امور مالی توانمند شوند.
چرا سواد مالی برای زنان ضروری است؟
زنان برای مشارکت واقعی در امور مالی، نیازمند آنند که در جهانی به فعالیت و رقابت بپردازند که مدت زمانی طولانی در انحصار مردان بوده و توسط قوانین مردانه اداره میشود. بنابراین باید پیشنیازهای حضور در این فضا برای آنها فراهم شود. عدم توجه به این پیشنیازها مثل آن است که یک کودک دبستانی(زنان) و یک دانشآموز دبیرستانی(مردان) با هم در یک آزمون مشترک شرکت کنند. آیا نتیجه آزمون از ابتدا مشخص نخواهد بود؟
ما تلاش کردهایم در چند قسمت از سلسله پستهای سواد مالی زنان، به چراهای آموزش سواد مالی به زنان و سوالاتی که ممکن است در ذهن خوانندگان در مورد اهمیت این موضوع ایجاد شود، بپردازیم. در بخشهای بعدی، گام آغازین آموزش سواد مالی را برمیداریم، این گام به معرفی مهمترین پیش نیاز سواد مالی به زنان و نحوه ایجاد آن میپردازد.