شاید تعجب کنید ولی امور مالی بخشی از خود مراقبتی هستند که میتواند بر روی سلامت جسم و روح انسانها اثرگذار باشد. وقتی صحبت از خود مراقبتی مالی برای زنان میشود موضوع کمی پیچیدهتر میشود زیرا پای زنان به میان میآید آن هم در ارتباط با موضوعی که بیشتر مردانه به نظر میرسد. در حالی که زنان در خود مراقبتی سایر موضوعات مثل سلامتی، پیشگام خانوادهاند که لازم است به موضوع خود مراقبتی مالی نیز توجه داشته باشند.
اهمیت خود مراقبتی مالی برای زنان
به عنوان یک زن وقتی به خود مراقبتی فکر میکنم، خودم را در حال بررسی فهرستی ذهنی مییابم که به من کمک میکند سالم بمانم:
ورزش روزانه
سبزیجات، حتی وقتی میخواهم کیک بخورم
هوای تازه، آفتاب و خواب
حساب بانکی متعادل؟ سرمایهگذاری برای بازنشستگی؟
سلامت مالی از بسیاری جهات، مهمترین عامل برای سلامت جسمانی ماست. سلامت مالی ما روی تمامی جوانب زندگی ما تأثیر دارد، از جسم و روابطمان گرفته تا سلامت احساسی و اعمال معنوی. ولی بیشتر ما به دلایلی امور مالی را بهعنوان خود مراقبتی در نظر نمیگیریم.
بَری تِسلر ۴۸ ساله، درمانگر مالی و نویسندهی کتاب «هنر پول: راهنمایی تأثیرگذار برای خوشبختی مالی» توضیح میدهد: «بیشتر ما در سطوح احساسی و کاربردی، آموزش مالی ندیدهایم و این بخشی مهم از زندگی ما است که باید به آن توجه کنیم، مراقبش باشیم، آن را پرورش دهیم، به آن عشق بورزیم و با آن مهربان باشیم.»
تسلر اظهار میدارد که حتی عمل سادهی پرداخت قبوض میتواند عملی دوستداشتنی در حوزهی خود مراقبتی باشد تا مجبور نباشیم از آن بترسیم یا آن را به تعویق بیندازیم. پیشنهاد او خیلی روی من تأثیر گذاشت. آیا رسیدگی به امور مالیمان کاری نیست که به آن افتخار کنیم؟
زنان و احساسات درهم و برهم در مورد پول
بخشی از احساسات درهم و برهم ما در مورد امور مالی بهخاطر نکاتی است که دربارهی پول به ما یاد دادهاند. شاید وقتی بچه بودهایم به ما یاد دادهاند که صحبت از پول شرمآور است. شاید یاد گرفتهایم که پول ذاتاً بد است یا شاید کلاً آموزشی در مورد مسائل مالی به ما داده نشده است.
شاید زنان پول را بهعنوان ابزاری در نظر میگیرند که میتواند علیه آنها استفاده شود. بهعنوانمثال، زنان در سراسر دنیا بیشتر از مردان در معرض فقر قرار دارند. بسیاری از عوامل خارجی هستند که در همین راستا عمل میکنند: روابط خشونتآمیز یا مرخصی ناکافی دوران بارداری که میتواند مانع از استقلال مالی یک زن شود. شاید زنان بعضی مواقع نتوانند خود را از قید و شرط امور اقتصادی آزاد کنند که ممکن است بهشدت روی ارزشگذاری شخصی و باورشان در مورد پول اثر بگذارد.
گرچه شرایط دارد عوض میشود و امروزه زنان بیشتری هستند که در خانه بهعنوان مدیران مالی فعالیت میکنند و با صراحت بیشتری از پول حرف میزنند ولی همچنان هم زنان بسیاری هستند که نباید اطلاعاتی از امور مالی داشته باشند. زنان متأهل در ایالاتمتحده تا دههی 1960 میلادی حق نداشتند بدون اجازهی شوهرشان حساب بانکی مستقلی باز کند. زنان نمیتوانستند حساب جاری خودشان را داشته باشند چه برسد به اینکه به امور مالی خود رسیدگی کنند. بنابراین وقتی حرف از زنان و پول میشود، منطقی به نظر میرسد که به زمانی نیاز داشته باشیم تا باورهای اشتباه گذشته را اصلاح کنیم.
تحقیقات نشان میدهند که آموزههای ضد زنان و پول قدیمی هستند. برخلاف امروزه که دخترها و پسرها درسهای یکسانی دارند، دانش آموزان دختر درگذشته کلاسهای ریاضی کمتری در دبستان داشتند و اکثر معلمان بر این باور بودند که پسرها در ریاضی بهتر از دخترها عمل میکنند.
چه بخواهیم چه نخواهیم، باورهای درونیمان دربارهی پول روی تمامی جوانب زندگیمان اثر دارند. تسلر توضیح میدهد: «ما باورهای بسیاری را در مورد پول برجسته میکنیم ولی باید اول داستانهایی را که به خودمان میگوییم سبکسنگین کنیم.»
سلامت مالی یعنی وقتی به امور مالیمان رسیدگی می کنیم به خودمان افتخار کنیم.
راهکارهای لازم برای خود مراقبتی مالی
درحالیکه ممکن است به زنان آموزش داده نشده باشد که امور مالی بخشی از خود مراقبتی محسوب میشوند، راههای زیادی هستند که به ما کمک میکنند تا این شرایط را تغییر دهیم:
۱) بدنتان را بشناسید
قبل از اینکه قبوض خود را پرداخت کنید، لحظهای مکث کنید، نفس عمیقی بکشید و بدون قضاوت یا نقد به عملکرد بدن خود دقت کنید. آیا تنش دارید؟ مضطرب هستید؟ معدهتان درد میکند؟
این احساسات را بپذیرید تا بتوانید به جلو حرکت کنید و بعد بفهمید چرا پول واکنشهای خاصی را در بدن شما ایجاد میکند. او اضافه میکند: «شناخت بدن راهی عالی برای آگاهی و درک داستان مالی شما است که درنهایت منجر به تغییر الگوها و عادات میشود.»
۲) تربیت و ارزشهای مالی خانوادهتان را شناسایی کنید
قبل از اینکه باورها و کارهای گذشته را کنار بگذارید باید ببینید چه مسائلی به شما آموزش داده شدهاند. باور خانوادهی شما در مورد پول چه بود؟ آیا به شما یاد دادهاند که پول ریشهی تمام بدیها است؟ آیا وقتی بزرگ میشدید والدینتان بهزحمت دخلوخرج را یکی میکردند؟ شاید در مورد پولی که خانوادهتان داشته است احساس گناه میکنید. وقت بگذارید و به این باورها و ایدهها فکر کنید تا ببینید در حال حاضر چه افکاری در ذهن دارید.
۳) وضعیت مالی حال حاضر خود را قبول کنید
شاید حقوق دریافتیتان بهزور تا آخر ماه میرسد یا خودتان را در رابطهای میبینید که در آن هیچ نوعی از کنترل یا پایداری مالی وجود ندارد. شاید خودتان وعدههای کمتری غذا میخورید تا غذا به فرزندتان برسد. اینکه رسیدگی به امور مالی بخشی از خود مراقبتی شما شود با پذیرش احساسات و باورهایتان نسبت به پول –و اینکه این مسائل چگونه روی دیدگاه شما تأثیر میگذارند –آغاز میشود.
۴) یک سیستم حسابداری شخصی یاد بگیرید
سیستمهای حسابداری شخصی گوناگونی وجود دارند ولی مسئلهی مهم این است که به خود زمان کافی را بدهید تا یکی از آنها را یاد بگیرید و با آن تمرین کنید. تسلر همچنین توصیه میکند دستههای هزینهای خود را از اول به صورتی نامگذاری کنید تا ارزشهایتان را نشان دهند و روی بدهیها اسمهایی بگذارید که باعث شوند حس شرم نکنید. بهعنوانمثال، شاید بخواهید نام یک بدهی را «انتقال شغلی» یا «بهبود بعد از زایمان» بگذارید تا به خود یادآوری کنید آن بدهی برای چه امری بوده است.
۵) از پول صحبت کنید
کمک گرفتن در مسائلی مثل بررسی هزینهها و امور ویژهای مثل سرمایهگذاری در درمان مالی قدمهای مثبتی در مسیر خود مراقبتی هستند و نباید از آنها شرمسار باشید. تسلر بیان میکند: «داستان مالی خود را یاد بگیرید. این سفری به طول زندگی است.»
خود مراقبتی مالی یعنی احساس مثبتی نسبت به پول داشته باشید و ازآن حرف بزنید.
۶) با پسانداز از خود مراقبت کنید
پسانداز پول اغلب به لحظاتی کلیدی در زندگی مثل خرید خانه، تشکیل خانواده یا برگزاری عروسی مرتبط است. یا شاید هدف کوچکتری مثل سفر کردن یا ایجاد حساب پسانداز مواقع اضطراری در میان باشد. دلیل دارد که به این مسائل «رؤیا» یا «هدف» میگوییم. دستیابی به آنها نیازمند کار سخت، انگیزه و پول است. پول در اینجا به معنی پسانداز است.
«پسانداز» شاید ساده به نظر برسد. پسانداز کرن یکی از روشهای خود مراقبتی مالی در برابر اتفاقات غیرمنتظرهی مالی است.
پسانداز همیشه با سرمایهگذاری و بازنشستگی سروکار ندارد. پول میتواند کمک زیادی به شما کند تا میزان زیادی از اضطراب مالیتان کاهش یابد.و ما بهعنوان زنها اضطراب زیادی داریم، از تربیت خانواده و پرداخت بدهی دانشجویی گرفته تا حمایت از والدین سالمندمان میتواند ما را مضطرب کند. خانمها شاید به همین دلیل توجه ویژهای به پسانداز، حتی با مقادیر اندک دارند.
خبر خوب این است که هیچوقت برای پسانداز دیر نیست. پسانداز میتواند با کم شروع شود: چه هفتهای ۵۰ هزارتومان باشد چه ماهی صد ۵۰۰ هزار تومان. درنهایت این پول است که روی پول جمع میشود. برای اینکه پسانداز و سلامت مالیتان را جدی بگیرید، چند نکتهی زیر را در نظر داشته باشید:
هدفی داشته باشید: تحقیقات نشان میدهند مردمی که هدف دارند حتی اگر هدفشان مسافرت باشد بهاحتمالزیاد پسانداز میکنند مخصوصاً وقتی هدف در دسترستر باشد. نوشتن اهداف هم کمککننده است. تحقیقی در دانشگاه دومینیکن دریافت شرکتکنندگانی که هدفشان را نوشتهاند شانس بیشتری برای دستیابی به اهدافشان دارند. داشتن هدف حالتان را در زندگی بهتر میکند.
حساب پسانداز مواقع اضطراری داشته باشید: داشتن حساب پساندازی که فقط برای احتیاجات کوتاهمدت در نظر گرفته شده، خیلی مهم است. با این کار خود را برای اتفاقات غیرمنتظره مثل هزینههای درمانی یا تعمیرات خانگی آماده میکنید و آرامش روانی دارید. سعی کنید حداقل بهاندازهی هزینههای سه ماه زندگیتان پول پسانداز کنید.
به خودتان برسید: این قانون طلایی است. اشکالی ندارد که یک روز پسانداز نکنید و مثلاً کفشی را بخرید که مدتها میخواستید، فقط باید مراقب بودجهبندیتان باشید. هر چه نباشد پسانداز برای آینده مهم است –ولی باید بتوانید امروز هم از پولتان لذت ببرید.
مسیر آگاهانهای برای خود شکل دهید: گرچه به زنان آموزش داده نشده که امور مالی بخشی از خود مراقبتی محسوب میشود، اما همه موارد مطرح شده، نشان میدهد که امور مالی ارتباط تنگاتنگی با سلامت جسمی و روانی زنان دارد. برای داشتن تغذیه سالم و تهیه مواد مغذی، به پول نیاز داریم، برای داشتن امنیت و آرامش روانی و احساس شادی و موفقیت در زندگی نیز به پول نیاز داریم. پس ضروری به نظر میرسد که برای حفظ سلامت خودمان به یادگیری مهارتهای مالی بپردازیم و آگاهانه در این مسیر گام برداریم.