دریای دورکاری به قدری وسیع است که به‌راحتی فرد را غرق خود می‌کند؛ تا حدی که نمی‌تواند بین زندگی شخصی و حرفه‌ای خود تعادل برقرار کند. این عدم تعادل لاجرم سبب عقب افتادن کارهای شخصی و بروز استرس و فرسودگی در فرد می‌گردد. پس از شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان و همه‌گیر شدن این بیماری علاقه به کار کردن در خانه محبوبیت فراوان پیدا کرد. حال که تعداد دورکاران رو به افزایش است و افراد کم‌تر از محیط خانه خارج می‌شوند بهتر است بدانند که چطور بین سلامت خود و کار تعادل برقرار کنند. حتی اگر در بیرون از خانه در شرکتی کار می‌کنید نیز می‌بایست برای میزان کار خود حد و مرز قائل شوید تا سلامت جسمی و البته مالی‌‌تان به خطر نیافتد.
خطر دیگری که عدم تعادل در زندگی برای فرد به وجود می‌آورد، خطر از دست دادن پول و شغل است. خیلی از کارمندان به خاطر فرسودگی ناشی از کار زیاد از شغل خود استعفا می‌دهند و درگیر مشکلات مالی می‌شوند. در این مقاله توضیح می‌دهیم که چطور با حفظ تعادل میان زندگی شخصی و کار می‌توان از فرسودگی جلوگیری کرد.
فرسودگی ناشی از کار
در حالی‌که نمی‌توان این مشکل یک جور بیماری قلمداد کرد، اما در مجموع فرسودگی ناشی از کار یک نوع خاص از استرس است که عموما به‌وسیله خستگی روحی و جسمی بیش از اندازه به وجود می‌آید. فرسودگی هم‌چنین از احساسات ناشی از گم کردن هویت شخصی و عدم دست‌یابی به اهداف نیز سرچشمه می‌گیرد. استرس مزمن عامل اصلی فرسودگی است و بسیاری از فاکتورهای مربوط به شغل مانند انجام فعالیت سنگین، عدم پشتیبانی تیم کاری از فرد، و توقعات بی‌جا نسبت به کار، در به وجود آمدن آن استرس دخیل هستند.
نشانه‌های فرسودگی
اغلب افرادی که دچار فرسودگی می‌شوند معتقد نیستند که علائم‌شان به خاطر شغل‌شان است. مهم است که تا دیر نشده علائم مربوط به فرسودگی را بشناسیم و سریعا آن‌ها را تشخیص دهیم. رایج‌ترین علائم فرسودگی عبارتند از: خستگی روحی، خستگی جسمانی، اختلال در تمرکز، پایین آمدن راندمان کاری، و عدم رضایت شغلی.
پیامدهای فرسودگی
همان‌طور که اشاره کردیم فرسودگی تنها بر سلامت فرد تأثیر نمی‌گذارد، بلکه امور مالی‌اش را نیز تحت شعاع خود قرار می‌دهد. مستعد شدن برای بیماری جسمی و افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های روحی، فرد را از کار کردن محروم می‌سازد؛ که مساوی است با درآمد کم‌تر. کاهش عملکرد کار هم‌چنین می‌تواند فرد را از رسیدن به پاداش و ترفیع محروم کند. هم‌چنین فرسودگی و عوارض جانبی آن سبب ولخرجی‌های بی‌برنامه (جهت التیام روان) نیز می‌شود. مانند سفارش مکرر غذا از بیرون.
این‌ها مقدمه‌ای بود برای آن‌که بفهمیم می‌بایست برای کارمان محدودیت قائل شویم. با این ۱۴ روش خلاقانه می‌توانید از عواقب منفی ناشی از فرسودگی جلوگیری کنید:
۱) اولویت‌بندی
درست است که هر فرد برای گذران زندگی می‌بایست کار کند و درآمد داشته باشد؛ اما نمی‌توان گفت که پول همه‌چیز است. به‌جز کار، باقی اولویت‌های زندگی‌تان را نیز به روی کاغذ بیاورید تا ببینید که وقت و انرژي‌تان را باید چطور تقسیم کنید. شاید ترجیح بدهید که وقت‌تان را برای تفریح یا ماندن در کنار عزیزان‌تان خرج کنید؛ پس پیش از برنامه‌ریزی برای کار این اولویت‌ها را بشناسید.
هم‌چنین اولویت‌های کارتان را نیز مشخص کنید. اگر سعی در گرفتن ترفیع دارید یا می‌خواهید تا آخر هفته کار خود را به پایان برسایند، وظایفی را که بر دوش‌تان است اولویت‌بندی کنید؛ تا هم به هدفی که می‌خواهید برسید و هم خیال‌تان راحت باشد که بیش از اندازه کار نمی‌کنید.
۲) نه گفتن را یاد بگیرید
پس از تعیین اولویت‌ها مهم است که توانایی نه گفتن خود را نیز بالا ببرید. برای مثال اگر اولویت‌تان این است که در زمان نهار به خودتان استراحت بدهید، محترمانه به تمام درخواست‌های دیگر مانند حضور در جلسه در آن ساعات «نه» بگوید. یا مثلا به سفارشات کار اضافه نه بگویید. به این توجه کنید که کارتان می‌بایست شما را مستقیما به اهداف‌تان برساند؛ اگر جایی حس کردید که این‌طور پیش نمی‌رود، سریعا واکنش نشان دهید. نه گفتن یک مهارت قدرت‌مند است که به انسان در برقراری حد و مرز در زندگی و اولویت قرار دادن اهدافش کمک شایانی می‌کند.
۳) توجه ويژه به مرخصی‌ها
رفتن به مرخصی جز بهترین روش‌ها برای ایجاد حد و مرز در کار است؛ چون به فرد این امکان را می‌دهد تا برای مدتی از وظایفش فاصله بگیرد. از طرفی، برنامه‌ریزی جهت مرخصی کمی چالش برانگیز نیز هست. فرقی نمی‌کند که برای خودتان کار می‌کنید یا ساعات کاری‌تان در دست کارفرمای‌تان است، مهم این است که بدانید مرخصی نیز مثل حقوق، حق مسلم‌تان است.
از برنامه شلوغ کارتان جلو بزنید و سعی کنید از پیش یک برنامه برای مسافرت یا روزهای فراغت مناسب در نظر بگیرید. برنامه‌ریزی‌های این‌چنینی این اطمینان را به شما می‌دهد که حتما از مرخصی‌تان استفاده خواهید کرد؛ هم‌چنین هنگامی که زمان مرخصی فرا می‌رسد به راحتی می‌توانید تمرکز خود را بر روی استراحت و بازیابی منعطف کنید تا در هنگام بازگشت به کار، انرژی بالاتری داشته باشید.
۴) از خبرگان مشورت بگیرید
ایجاد حد و مرز در کار در کلام ساده‌تر است تا اجرا. به نزد مدیر، سرپرست، مربی یا همکاری که به آن‌ها اعتماد دارید بروید و از آن‌ها بخواهید تا روش‌های خود برای تعادل میان زندگی شخصی و کارشان را برای‌تان توضیح دهند. این مکالمات سبب ایده گرفتن در مورد حد و مرزهای خودتان نیز خواهد شد و شاید حتی خود شما الهام‌بخش حد و مرز آن‌ها شدید. مرزبندی هر شخص با دیگری تفاوت دارد پس به آن مرزبندی‌هایی توجه کنید که به زندگی و اخلاق شما بیایند.
۵) برقراری ارتباط به صورت شفاف
برقراری ارتباط مورد بسیار کلیدی‌ای است. مرزبندی‌های هر شخص نسبت به کار با دیگری تفاوت دارد پس مهم است که در مورد توجیه دیگران نسبت به مرزبندی‌های خود شفاف برخورد کنید؛ تا دیگران نیز به آن مرزبندی‌ها احترام بگذارند.
برای مثال به اعضای گروه‌تان بگویید که در یک ساعت مشخص از روز به بعد، دیگر پاسخ‌گوی‌شان نخواهید بود؛ یا برای آن‌ها روشن بسازید در صورت بیرون بودن از محل کار یا در خارج از ساعات کاری پاسخ‌گوی هیچ تماسی نخواهید بود، مگر موارد اورژانسی؛ هم‌چنین برای اعضای تیم‌تان تعیین کنید که از نظر شما چه مواردی اورژانسی محصوب می‌شوند.
در بخش بعدی این مقاله، ۸ مورد دیگر از روش‌های جلوگیری از فرسودگی ناشی از کار را خدمت‌تان معرفی خواهیم کرد.
