یکی از ابعاد اصلی در موفقیت مالی، پس‌اندازکردن است. چنانچه افراد از دوران کودکی با این مفهوم آشنا شوند، می‌توانند فرمان مسائل مالی آینده‌شان را در بزرگسالی به خوبی در دست بگیرند.
دو راه برای رسیدن به موفقیت مالی وجود دارد: افزایش درآمد و کاستن هزینه‌ها.
افزایش پول از نظر همه افراد و همچنین کودکان، بسیار لذت‌بخش و هیجان انگیز است. اما کاهش هزینه‌ها، که بخش مهمی از پس‌انداز پول به شمار می‌رود، چطور؟ به نظر نمی‌رسد که کاهش هزینه‌ها، که بسیاری مواقع، به معنای به تعویق انداختن یا محرومیت افراد از علایقشان باشد، جذابیتی برای کودکان داشته باشد. بنابراین برای آموزش چنین مفهومی باید خلاقانه عمل کنید.
خودتان به پس‌انداز کردن علاقه نشان دهید
درکِ پول نیز مانند بسیاری از چیزها، مفهومی است که کودکان از طریق رفتار و باورهای والدین‌شان به ارث می‌برند.
«کودکان به شدت حساس و نکته‌سنج‌اند. آن‌ها از تمام گفته‌ها و ناگفته‌هایتان در مورد پول، سرنخ جمع می‌کنند. حتی زمانی که فکر می‌کنید حواس فرزندانتان به صحبت‌های بزرگسالانه شما در مورد کرایه خانه، بیمه، و هزینه سلامت‌تان نیست، شما به شدت زیر نظر آن‌ها هستید. با علم به این موضوع، پس‌انداز عینی و رفتار عملی شما، بسیار مهم‌تر از صحبت‌ها و نصیحت‌های طولانی‌تان در مورد پول است. اگر خودتان پول‌هایتان را هدر دهید اما به کودک موعظه کنید که «پس‌انداز کن چون پس‌انداز کار خوبی است»، فایده‌ای نخواهد داشت. کودک‌تان نهایتا به این نتیجه می‌رسدکه پس‌انداز پول، چندان هم اهمیت ندارد. به جای نصیحت، مطمئن شوید که کودک‌تان، حتما شما را در حال پس‌انداز پول‌تان مشاهده کند؛ نه فقط هرچند وقت یک‌بار، بلکه به صورت یک برنامه روتین و منظم». در مورد پس‌اندازتان و افزایش پولی که حاصل پس‌انداز است و کارهایی که می‌توانید با این پول انجام دهید، با علاقه صحبت کنید.
برای پس‌انداز، انگیزه ایجاد کنید
اگر پند و اندرزهای شما به تنهایی کودک‌تان را تهییج به پس‌انداز نمی‌کند، پس نیاز دارید تا به او انگیزه بیش‌تری بدهید. راه‌حل ایمان آوردن کودک‌تان به فرایند پس‌انداز آن است که آن‌ها را در شرایطی قرار بدهید که به خوبی متوجه آن شوند.
کودکان را با خودتان مقایسه نکنید
به یاد داشته باشید که کودک‌تان (خصوصا خردسالان) هرگز هیچ شغلی نداشته‌اند؛ هیچ‌گاه قبضی را پرداخت نکرده‌اند؛ یا مجبور به پس‌انداز برای خرید چیز خاصی نشده‌اند. بنابراین، بیش از آن‌که به فکر صحبت در مورد پس‌اندازهای مختص بزرگسالان مانند: خودرو یا خانه باشید، پیرامون مواردی ساده‌تر مانند: خرید اسباب‌بازی، یا بازی ویدئویی که به دنبال آنند، بحث کنید.
پیشنهاد مطالعه: پس‌انداز بر اساس تیپ شخصیتی + فایل صوتی
مباحث جذاب را برای گفتگو انتخاب کنید
اگر تولد فرزندتان نزدیک است، به او پیشنهاد بدهید تا برای مثال، نیمی از هزینه خرید آن اسباب‌بازی را خودش پس‌انداز کند.
اگر کودک‌تان کمی بزرگ‌تر، یا مشغول به کار باشد، کاملا آزادانه در مورد مسائل پیچیده‌تر با آن‌ها، صحبت کنید. توضیح دهید مردمی که به صورت «از این فیش حقوق، تا فیش حقوق بعدی» یا «بخور و نمیر» زندگی می‌کنند، معمولا از زندگی‌شان راضی نیستند (اگر مثالی در این زمینه می‌شناسید، به او معرفی کنید).
سعی کنید از انگیزه‌های مثبت نیز بهره ببرید. با کودک بنشینید و حساب کنید که اگر بخواهد برای خرید خودرو، یک‌سوم حقوق خودتان و یا یک‌سوم حقوق خود کودک را در آینده، پس‌انداز کنید، چند فیش حقوقی برای رسیدن به هدفش زمان لازم دارد. فعالیت‌هایی این‌چنینی، یک ذهنیت خوب از پس‌انداز را در ذات کودک نهادینه می‌کند (او را قبل از خرید هر چیزی، به فکر وا می‌دارد).
به پس‌انداز کردن او پاداش قابل توجه دهید
مقطع خردسالی: «آیا کمی زود نیست؟»
در مورد خردسالان، آموزش «صبوری» مهم‌ترین رکن یادگیری عادت خوب پس‌انداز است. بر روی پرورش عاداتی که مستلزم صبرند، مانند بازی کردن با صدای پایین هنگامی که پای تلفنید، یا با دیگران صحبت می‌کنید، انتظار برای نوبت‌شان در بازی، یا ایستادن در صف رستوران، تمرکز کنید. یادگیری این مهارت‌ها، فرایند «صبوری» در طول رشدشان را برای رسیدن به چیزی که به آن احتیاج دارند (نیازها)، یا محصولی که به آن علاقه نشان می‌دهند(خواسته‌ها)، ساده‌تر می‌سازد. به کودک خود در ازای خویشتن‌داری و صبوری‌اش پاداش بدهید. این فعالیت‌ها به فرزندانتان کمک می‌کند تا فرایند تحمل در امروز برای رسیدن به نتایج بهتر در فردا را تمرین کنند.
به یاد داشته باشید:
مرتبط ساختن پس‌انداز با یک پاداش از پیش در نظر گرفته‌شده، روش آموزشی بسیار خوبی برای کودکان تلقی می‌شود. اگر از کودک ۱۰ ساله‌تان بخواهید تا ۱۰۰ هزار تومان پول کادوی جشن تولدش را کنار بگذارد، مطمئنا با استقبال گرم او روبه‌رو نخواهید شد. اما اگر به او پیشنهاد دهید که در صورت پس‌انداز آن مبلغ، شما نیز ۱۰۰ هزار تومان در اختیار آن‌ها می‌گذارید، احتمالا به فکر خرید چیزهایی می‌افتد که نمی‌تواند با ۱۰۰هزار تومان فعلی خود بخرد. اما همچنین به یاد داشته باشید که گاهی برخلاف صادقانه‌ترین نیّت شما، حتی بهترین مذاکرات و پیشنهادات‌تان تفاوتی در طرز فکر کودک ایجاد نخواهد کرد.
لزوما پاداش خیلی بزرگ، پاداش مناسبی نیست
باید در مورد پاداشی را که برای پس‌انداز کودک‌تان در نظر می‌گیرید بسیار محتاط باشید. اگر پاداش‌تان بیش از اندازه باشد، احتمال شکست مذاکره‌تان نیز بالا می‌رود. به تشویق‌های ساده فکر کنید:
• بردن کودک‌تان به رستوران مورد علاقه‌اش؛
• بالا بردن زمان بیداری‌اش به مدت چند شب؛
• اهدای پاداشی برابر با مقدار پس‌اندازش.
همچنین به یاد داشته باشید که نباید این عمل را تا ابد ادامه بدهید. از پاداش‌ها به عنوانی پلی برای تقویت انگیزه ذاتی کودکان نسبت به پول بهره ببرید. هنگامی که موفق به پس‌انداز کافی برای دست‌یابی به خواسته‌شان بشوند، اثر این امر تا آخر عمر در وجود آن‌ها باقی خواهد ماند.
با یک‌دیگر حساب بانکی افتتاح کنید
آن‌قدر غرق صحبت درباره پس‌انداز نشوید که بُعد عملی آن را فراموش کنید. وقتی کودک‌تان شما را در حال پس‌انداز مشاهده کرد، و به این درک رسید که به چه دلیل می‌بایست در مورد پولش زرنگ باشد، به همراه یک‌دیگر به بانک رفته، و برای ایشان حساب پس‌انداز افتتاح کنید. داشتن حساب پس‌انداز، حس خوبی به کودکان می‌دهد. ضمن آن که اهمیت پس‌انداز کردن را در نظر آن‌ها افزایش می‌دهد. اغلب بانک‌ها طرح‌هایی مختص کودکان و نوجوانان ترتیب دیده‌اند؛ داشتن یک حساب با نام خود، به نحوه رفتار بزرگسال‌گونه کودک‌تان کمک خواهد کرد.
برعکس اگر بخواهید پول را در پاکت نامه بالای یخچال نگاه دارید، کودک را تحریک به خرج کردنش پولش در همان لحظه خواهید کرد.
پیشنهاد مطالعه: «آموزش سواد مالی: افتتاح حساب پس‌انداز برای فرزندان»
اگر پس‌انداز نکنی، شکست می‌خوری
در آخر، مهم‌ترین نکته در راستای تحکیم باور کودک به پس‌انداز آن است که به آن‌ها بفهمانید، همه مردم برای رسیدن به چیزی که می‌خواهند، مجبور به پس‌اندازند. اغلب والدین به اشتباه بیش از آن‌چه که باید، به فرزندشان پول می‌دهند؛ و به راحتی هرچه را که کودک‌شان طلب می‌کند، در اختیارش می‌گذارند. برای مثال، اگر در اولین فرصت پس از اخذ گواهینامه رانندگی فرزندتان، برای او خودرو بخرید، کودک دیگر دلیلی برای پس‌انداز کردن پولش نمی‌بیند. وقتی بدون هیچ سختی، به هر چیزی که دل‌شان می‌خواهد برسند، پس‌انداز پول چه معنی‌ای دارد؟
راه‌حل آن است که از سنین پایین، برای ایشان روشن سازید که به دست آوردن هرچیزی مستلزم تلاش و کار است. به کودک‌تان بگویید که می‌تواند هر چیزی که دلش می‌خواهد، بخرد؛ اما به شرطی که برای رسیدن به آن تلاش کند. یا در موارد خرید اجناس گران‌تری مانند لپتاپ، حداقل بخشی از هزینه آن را متقبل بشود. نکته آن‌جاست که نباید به درخواست‌های ایشان به سردی پاسخ «نه» بدهید. بلکه باید به ایشان بفهمانید پس‌انداز کردن پول‌شان، قدمی غیرقابل چشم‌پوشی برای حرکت رو به جلوی ایشان تلقی می‌شود.
